________________
૧૪૪
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ ગુસ્સાને જીતવો એ જહાદે અધ્ધર” એટલે “સૌથી મોટી જેહાદ' છે. કુરાનમાં હથિયારબંધ લડાઈનો પણ અનેક ઠેકાણે ઉલ્લેખ છે. પરંતુ જ્યાં
જ્યાં લડાઈનો ઉલ્લેખ આવ્યો છે ત્યાં જેહાદ નહીં પણ કેતાલ' શબ્દ , વાપરવામાં આવ્યો છે. અરબીમાં ‘કતાનો અર્થ હથિયારબંધ લડાઈ થાય છે. કુરાન ખાસ પરિસ્થિતિમાં અને બીજાઓના હુમલાઓના જવાબમાં હથિયાર ઉઠાવવાની પણ રજા આપે છે, પણ જે પરિસ્થિતિમાં અને જે કડક શરતોએ રજા આપવામાં આવી છે તેનું વર્ણન આગળ કિરવામાં આવ્યું છે.
બહુપત્નીત્વનો રિવાજ તે કાળમાં યુરોપ અને એશિયાના બધા દેશોમાં હતો. યુરોપના બધા દેશોમાં ૧૫મી સદી સુધી એક પુરુષને ગમે તેટલી પત્નીઓ હોય એ કાયદેસર ગણાતું હતું. આ વીસમી સદીમાં યુરોપ અને અમેરિકામાં મૉરમન’ નામનો ખ્રિસ્તી સંપ્રદાય છે. એ સંપ્રદાય સોથી થોડાં વધારે વરસ પહેલાં અમેરિકામાં સ્થપાયો હતો અને તે હજરત ઈસા મસીહ અને પછીના સંતોનો સંપ્રદાય કહેવાય છે. આ સંપ્રદાયનું ધર્મપુસ્તક “બુક ઑફ મૉરમન’ જે ઈશ્વરીય મનાય છે, તેમાં આ સિદ્ધાંતનો ખુલ્લો ઉલ્લેખ આવે છે. અમેરિકાના યુટાહ સ્ટેટ અને ગ્રેટ સૉલ્ટ લેકમાં હજી પણ આ લોકોની વધતી જતી અને સુખી વસ્તી છે. આ સંપ્રદાયના બીજા ગુરુ વિડહેમ યંગને ઈ. સ. ૧૮૭૭માં તેના મૃત્યુ સમયે ૧૭ પત્નીઓ હતી. યુરોપમાં પણ અનેક જગ્યાએ આ સંપ્રદાયના લોકોની વસ્તી વધતી જાય છે અને તેઓ કેટલાંયે લગ્નો કરે છે. ઈ. સ. ૧૯૩૩માં ફક્ત ઇંગ્લંડમાં તેમનાં ૮૨ દેવળો હતાં. ઈ. સ. ૧૮૦ પછી કેટલાક દેશોમાં તેમના આ રિવાજ સામે ક્રયદા પસાર થયા છે. પરંતુ અમેરિકા સુધ્ધાંમાં હજી સુધી તેમનો આ રિવાજ બંધ થઈ શકયો નથી.
હિંદુસ્તાનની કોર્ટોમાં જે હિંદુ ધર્મશાસ્ત્રોને આધારે હિંદુ રિવાજનો નિર્ણય કરવામાં આવે છે તે ધર્મશાસ્ત્રોમાં બહુપત્નીત્વને આજ સુધી
2. The Church of Jesus Christ and of Latter-day Saints.
