________________
૧૨૭
પેગંબરનું અંગત જીવન તેમના ઘરના બારણાને કમાડ નહોતાં. કમાડની જગ્યાએ ચામડાના કે કાળા ધાબળાના પડદા લટકતા રહેતા હતાં.
મહંમદસાહેબ ઊંટ કે બકરીનું માંસ ખાઈ લેતા. પણ સામાન્ય રીતે તેમનો ખોરાક ખજૂર અને પાણી અથવા જવની રોટી અને પાણી હતો. દૂધ અને મધ તેમને પસંદ હતાં પણ તે ખાતા ઓછાં. એક વાર કોઈએ બદામનો લોટ લાવીને તેમને ભેટ આપ્યો. તેમણે – “આ ઉડાઉ લોકોનો ખોરાક છે” –એમ કહીને તે લેવાનો ઇનકાર કર્યો. ડુંગળી અને લસણ પ્રત્યે તેમને એટલો બધો તિરસ્કાર હતો કે ડુંગળી અને લસણવાળી કોઈ ચીજ તેઓ કદી ખાતા નહીં તેમ જ જેના મેમાંથી ડુંગળી અને લસણની વાસ આવતી હોય તેની પાસે બેસવાનું તેમને ગમતું નહીં. તેમની આજ્ઞા હતી કે મસીદમાં કોઈ ડુંગળી કે લસણ ખાઈને ન આવે.
નાનામોટા સૌ સાથે તેમનું વર્તન હમેશાં સમાન રહેતું. બાળકો પર તેમને વિશેષ પ્રીતિ હતી. રસ્તે ચાલતાં ચાલતાં ઊભા રહીને ગલીમાં બાળકો સાથે રમવા માંડવું એ એમને માટે રોજની વાત હતી. માંદાને જોવા જવું, મુસલમાન કે બિનમુસલમાન કોઈનો પણ જનાજો (સ્મશાનયાત્રા) જતો હોય તો ઊઠીને થોડે દૂર સુધી તેની સાથે જવું અને કોઈ નાનામાં નાનો માણસ કે ગુલામ પણ નિમંત્રણ આપે તો તે ખુશીથી સ્વીકારવું- આ એમના સ્વભાવની ખાસિયત હતી.
નાનામાં નાના માણસો સાથે બહુ પ્રેમ અને આદરપૂર્વક વર્તવું, નમીને ચાલવું, સી પર દયા કરવી, કોઈ કાંઈ બોલ્યુંચાલ્યું હોય તેનો ખાર ન રાખવો, પોતાની જાત પર કાબૂ રાખવો અને દિલ મોટું અને હાથ છૂટો રાખવો – આ મહંમદસાહેબના સ્વભાવની એવી બાબતો હતી જે વખતોવખત ઝળકી ઊઠતી અને જેમને લીધે આસપાસના સૌ લોકો તેમને ચાહવા માંડતા.
તે સમયે અરબસ્તાનમાં અને દુનિયાના ઘણા દેશોમાં ગુલામીનો રિવાજ મોજુદ હતો. મહંમદસાહેબ વિશે લખવામાં આવ્યું છે કે તેમને જિંદગીમાં જેટલા ગુલામ મળ્યા તેટલા બધાને તેમણે આઝાદ કરી દીધા
2. Life of Mohammad, by Sir W. Muir.
