________________
૧૨૨
હજરત મહંમદ અને ઇસ્લામ પુરુષો, સ્ત્રીઓ અને બાળકો પેગંબરની ખબર પૂછવા ભેગાં થયાં હતાં. નમાજનો વખત થયો. અબુ બક નમાજ પઢાવવા લાગ્યા. હજી પહેલી રકાત પૂરી થઈ હતી એટલામાં આયશાની ઝૂંપડીનો પડદો ઊંચકાયો. બે માણસોને ટેકે મહંમદસાહેબ બહાર આવતા દેખાયા. તેમના મોં પર આનંદ હતો. તેમને જોતાં જ લોકોના ઊતરી ગયેલા ચહેરા ખીલી ઊઠયા. મહંમદસાહેબે સ્મિત કરીને પોતાના સાથી ફજલને કહ્યું: “સાચે જ આ નમાજ બનાવીને અલાએ મારી આંખો હારી.”
' એ જ રીતે ટેકાથી મહંમદસાહેબ નમાજ પઢતા લોકો તરફ આગળ વધ્યા. લોકોએ વચ્ચેથી ખસી જઈને રસ્તો કર્યો. અબુ બક નમાજ પઢાવતા હતા. તેઓ પાછે પગે ખસીને પેગંબર માટે ઇમામની જગ્યા કરવા જતા હતા. પેગંબરે હાથના ઇશારાથી તમને આગળ જઈને નમાજ પઢાવવાનું ચાલુ રાખવાની આજ્ઞા કરી. અને પોતે તેમનો હાથ પકડીને તેના ટેકાથી તેમની પાસે જમીન પર બેસી ગયા. અબુ બકે નમાજ પૂરી કરાવી.
નમાજ પછી મહંમદસાહેબ ફરી પાછા આયશાની ઝૂંપડીમાં ચાલ્યા ગયા. તેઓ અત્યંત થાકી ગયા હતા. એક લીલું દાતણ માગીને તેમણે દાંત સાફ કર્યા. પછી કોગળા કરીને સૂઈ ગયા. આયશાનો હાથ મહંમદસાહેબના જમણા હાથ પર હતો. તેમણે તેને પોતાનો હાથ ખસેડી લેવા ઇશારો કર્યો. થોડી વાર પછી તેમના મોંમાંથી ધીરે ધીરે આ શો નીકળ્યા: “હે અલ્લા, મને ક્ષમા આપ અને મને પરલોકના સાથીઓ સાથે મેળવ.” પછી “સદાને માટે સ્વર્ગ!” “મા!” “હા! પરલોકના મુબારક સાથી!” આ શબ્દો સાથે, મસીદમાંથી પાછા ફર્યા પછી થોડા કલાકમાં જ હિજરી સનના ૧૧મા વરસના રબીઉલ અવલની બારમી તારીખ ને સોમવારે ઈ. સ. ૬૩૨ના જૂનની આઠમી તારીખે મધ્યાહન પછી થોડી વારે મહંમદ સાહેબનો આત્મા આ દુનિયામાંથી ચાલ્યો ગયો.
બહાર મસીદમાં લોકોનું ટોળું ભેગું થયું હતું. ઘણાને વિશ્વાસ નહોતો પડતો કે ઇસ્લામના પેગંબર ચાલ્યા ગયા. અબુ બકે અંદર જઈને તેમના મોં પરથી ચાદર ખસેડી અને મોટું ચૂમીને કહ્યું, “તું જીવનમાં
