________________
પાપનો પ્રશ્ન
૧૧૭ તેનો નિરંતરનો સાથી છે એટલું ભાન આપણા આત્મવિકાસ માટે પૂરતું છે. એ પણ ગામડિયાનો ખુલાસો થયો.'
“ઈશ્વર સર્વશક્તિમાન તો છે જ, તો એ આપણને પાપમાંથી મુક્ત કેમ કરી દેતો નથી?' સ્વામીએ પૂછયું.
‘હું આ પ્રશ્નની ચર્ચામાં પણ ન ઊતરું. ઈશ્વર અને આપણે સમોવડિયા નથી. સમોવડિયા એકબીજાને આવા પ્રશ્ન પૂછે, નાનામોટા ન પૂછે. ગ્રામવાસીઓ એમ નથી પૂછતા કે શહેરવાસીઓ અમુક વસ્તુઓ શા માટે કરે છે? કેમ કે તે જાણે છે કે જો એ વસ્તુઓ તેઓ કરવા બેસે તો એમના તો બાર જ વાગી જાય.'
સ્વામી: ‘આપના કહેવાનો અર્થ હું બરાબર સમજી શકું છું. આપે બાહુ સબળ દલીલ કરી છે. પણ ઈશ્વરને સરજનાર કોણ?”
‘ઈશ્વર જો સર્વશક્તિમાન હોય તો તેનો સરજનાર તે પોતે જ હોવો જોઈએ.'
ઈશ્વર આપખુદ છે કે લોકશાહીમાં માનનાર છે? આપનો શો ખ્યાલ છે ?'
“આ વસ્તુઓનો બિલકુલ વિચાર જ કરતો નથી. મારે ઈશ્વરની રાત્તામાં ભાગ પડાવવો નથી, એટલે આ પ્રશ્નો માટે વિચારવાના રહેતા નથી. હું તો મારી આગળ જે કર્તવ્ય હોય તે કરીને સંતોષ માનું છું. જગત કેમ ને શા માટે ઉત્પન્ન થયું છે એની ચિંતા હું કરતો નથી.'
‘પણ ઈશ્વરે આપણને બુદ્ધિ નથી આપી ?' ‘આપી જ છે તો. પણ એ બુદ્ધિ આપણને એમ સમજવામાં મદદ કરે છે કે જે વસ્તુનો તાગ આપણે ન કાઢી શકીએ તેમાં આપણે માથું મારવું નહીં. મારી તો દઢ માન્યતા છે કે ખરા ગ્રામવાસીમાં અજબ વવાર અકકલ હોય છે ને તેથી તે આ વસ્તુઓની પંચાતમાં કદી પડતો નથી.'
“હવે એક જુદો સવાલ પૂછું. આપ એમ માનો છો કે માણસને સત્કર્મી થવા કરતાં પાપી થવું સહેલું છે, અથવા કહો કે આરોહણ કરતાં પતન સહેલું છે?'
‘આભાસ તો એવો થાય છે. પણ ખરી વાત એ છે કે પાપી થવા કરતાં સત્કર્મી થવું સહેલું છે. કવિઓએ કહ્યું છે ખરું કે નરકનો રસ્તો
