________________
८४२
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १७ : श्लो० १३६-१३७
जीवान्तिकेनेव वियद्विहारा आलेख्यशेषत्वमवापितास्ते । कैवर्तकेनेव पयश्चरास्ते कथासु शेषत्वमवापिताश्च ॥ १३६ ॥
जीवान्तिकः शाकुनिको विहंगमघातुकः तेनेव वियति आकाशे विहारो विहरण गतिर्येषां ते खचराः । कलविङ्ककुर्कुटशुकसारिकाकाककपिञ्जलचाषखञ्जनशिखण्डिकपोताद्याः पञ्चेन्द्रिया जीवा आलेख्ये चित्रे शेषत्वमवशिष्टतां न तु प्राणेनतामवापिता मारिताः । तथा कैवर्तकेनेव धीवरेणेव पयश्चरा जलचारिणो जीवास्ते पञ्चेन्द्रिया मत्स्यनक्रचक्रपाठीनपीठग्राहमकराद्याः कथासु वार्तासु आख्यानसंबन्धेषु शेषत्वमवशिष्टतामवापिता लम्भिताः । निहता इत्यर्थः । हिंसायां सर्वत्र जन्मान्तरापादनम् । अस्मिन् जन्मनि तु संयतत्वात्तदभाव पवेति तात्पर्यम् ॥
શ્લેકાર્થ
હિંસક મનુષ્યની જેમ શુક, સારિકા, મયૂર આદિ ખેચરજીને ચિત્રની જેમ નિપ્રાણ કર્યા હોય તેમજ મસ્ય, નચક્ર આદિ જલચરજીની જન્માંતરમાં પણ હિંસા કરી डाय, ते भाउ पा५ मिथ्या था..' ॥ ११ ॥
अर्हन्निदेशोदितसान्द्रचन्द्रचन्द्रातपोद्वेलकृपापयोधौ । मीनायमानेन मुनीन्दुनेव स्वात्मेव नामानि गणोऽङ्गभाजाम् ॥ १३७ ॥
पुनर्मया अङ्गभाजां प्राणिनां गणः समूहः स्वात्मेव निजजीव इव नामानि न गणितः । इदमपि प्राग्जन्मापेक्षयैव नास्मिञ्जन्म नीति शेषः। तदेव वक्ति-केनेव । मुनीन्दुनेव । यथा वैराग्यरङ्गतरङ्गितात्मना साधुसुधाकरेण अन्यतनूमन्निकरः निजजीवसदृशो गण्यते । किंभूतेन । मुनीन्दुना अर्हतां सर्वतीर्थकृतां निदेश आज्ञा स एवोदित उदयं प्राप्तः सान्द्र. स्नेहलोऽमृतवर्षी आश्विनपूर्णिमासंबन्धी चन्द्रः अखण्डमण्डलेन्दुस्तस्य चन्द्रातपश्चन्द्रिका तेनोवेलो वेलामुल्लङ्घय यात उद्वेल उत्कण्ठितो यः कृपारुपः पयोधिस्तत्र मोनो मत्स्य इवाचरितस्तेन । दयाद्रहृदयेनेत्यर्थः ॥ इति प्रथमव्रते प्राकृतजीवहिंसालोचनम् ॥
શ્લોકાર્થ
જિનેશ્વર ભગવંતની આજ્ઞારૂપી શરદપૂર્ણિમાના ચન્દ્રથી ઉત્કંઠિત બનેલા કૃપારૂપી સમુદ્રમાં મલ્યની જેમ આચરણ કરતા અર્થાત દયાદ્રિ હૃદયવાળા મુનીન્દ્રની જેમ
