________________
मर्ग ८ श्लो० ३८-४० ]
हीरसौभाग्यम्
५२५
यजानुना यस्या देवताया नलकीलेन स्वास्यत्मनः कान्स्वा विभूषया । 'कान्तिः शोभायामिच्छायां प्रभायामपि' इत्यनेकार्थः । सम सार्धं स्पधितया स्पर्धा भावुकभावेन संघर्षित्वेन मिथो मृधेषु परस्परक्रोधोद्धततया विधीयमानयुद्धेषु आदर्शिका मुकुरिका लोके मेवातमण्डलादौ यस्य अधो हस्तको न स्यात् पृष्ठे च ग्रहणार्ह किमप्यङ्कटकादि भवेत्तस्या अभिधानम् 'आरसी' इत्युच्यते । अघानि दृढप्रहारादिभिर्निहता । उत्प्रेक्ष्यते - ततः प्रहारादिहेतोरतुच्छामतिघनां वालयितुमशक्यां मूर्छा मोह चैतन्याभावकिभु प्रापलब्धवतीव । एवं चेन्न तर्हि एषा आदर्शिका अचैतन्यवती चेतनाया भावश्चैतन्य तद्विद्यते यस्याः सा चैतन्यवती न चैतन्यवती अचैतन्यवती चेतनाविरहिता किं कथ ं लक्ष्यते ॥ इति जानू ॥
લેાકા
પેાતાની કાન્તિ સાથે ૨પર્ધા કરવાથી ૫:૨૫ના યુદ્ધમાં, જનુ ( ઢીંચણ )ના ગાઢ પ્રહારથી હણાયેલા આદર્શો ( દર્પણા ) અત્યંત મૂતિ બની ગયા. જો એમ ના હોય તેા તે ચૈતન્યવાળા કેમ ન હેાય ? !! ૩૮ ||
रम्भास्फुरद्वैभवयत्सुपर्व- सारङ्गटक्के लिनिकेतनस्य ।
अन्तर्वसत्सालसदृवस्मरस्य, स्तम्भौ प्रगल्भौ स्फुरतः किमूरू ॥ ३९ ॥
नामाप्सरास्तद्वत्स्फुरन्
ऊरू अर्थाद्यस्याः स्फुरतः शोमेते । उत्प्रेक्ष्यते-- रम्भा प्रकटीभवन् दीप्यमानो वा वैभवो वपुःशोभातिशयः तादृशी या सूरिपुरस्तात्स्थायुका चासौ सुपर्वसारङ्गदृक् च सुरहरिणीनयना शासनदेवी सैव केलये क्रीडाकृते अर्था मनोभवस्यैव यन्निकेतन मन्दिरं तस्य स्तम्भौ स्थूणे हव । अन्यदपि रम्भागृह कदलीगृह' 'केलिहरु" इति वा प्रसिद्धम् । तत्राप्याधारस्तम्भौ भवतः । किंलक्षणस्य गृहस्य । अन्तः सौधमध्ये वसन् वासं विदधानः तिष्ठन् । सह अलसदृशा, मन्थरनयनया, स्वगुनोपमानेन मनोज्ञादिपदेन च विशेषिताङ्गकर्मा स्त्री यथा तरललोचना । 'अलसेक्षणा मृगाक्षी' इति हैम्याम् । स्त्रिया रत्या वर्तते यः स स्मरः कामो यत्र तस्य ।
श्लोकार्थ
શાસનદેવીના અતિ સુંદર સાથળા શાખે છે. જે ક્રીડાગૃહની મધ્યમાં રતિની સાથે કામદેવ રહેલા છે, તેવા અપ્સરા-રંભા જેવા દેદીપ્યમાન શરીવૈભવવાળી શાસનદેવીરૂપ કામદેવના ક્રીડાગૃહના (તે સાથળ) એ સ્ત ંભા ન હોય ! ॥ ૩૯ ॥
द्रुष्टयै करिणां करेभ्यो, मन्ये मृदुत्वं गृहयांबभूव ।
स्वयं स्वयं भूरिति तेषु नो चे-देकान्त कार्कश्यमिदं कुतस्त्यम् ॥४०॥
यदुरुसृष्ट्यै यस्या देवताया उर्वोः सक्नोः सृष्ट्यै निर्माणाय स्वयंभूविधाता स्वयमा