________________
सर्ग १ श्लो० २९-३०-३१ ] हीरसौभाग्यम् विन्ध्याचले गजाः' इत्यादि काव्यकल्पलतायाम्। तथा-'स्वस्थानात्पदमात्रमप्यचलतो, विन्ध्यस्य चानेकशो। जायन्ते मदपालिपालितयशः-श्रीलम्भिनः कुम्भिनः॥' इति सूक्तेऽपि॥
શ્લેકાર્થ તારંગા પર્વત ઉપર કરાવેલા જિનચૈત્યમાં રાજર્ષિ કુમારપાલ મહારાજાએ ગજના લંછનથી વિભૂષિત બીજા તીર્થકર શ્રી અજિતનાથ ભગવાનની મૂર્તિને સ્થાપના કરી હતી. તે લંછનરૂપે રહેલો હાથી-ભગવાનની ગંભીરતાથી પરાજિત થયેલા સમુદ્ર જાણે એટણારૂપે અપર્ણ કર્યો હોય તે અથવા પ્રભુના પૈર્યથી તિરસ્કૃત થયેલા વિંધ્યાચલ પર્વતે હાથને ભેટણારૂપે જાણે આપ્યો હોય તે શોભતો હતો. ૨૯
चैत्येन चूडामणिनेव शीर्ष, विभूष्य राजर्षिरमुष्य शृङ्गम् । सिद्धाचलस्येव सुमङ्गलाभू-स्तीर्थत्वमुर्त्या प्रथयाञ्चकार ॥३०॥
कुमारपालोऽमुष्य तारणगिरेः । तारण इत्यभिधान सौमसौभाग्यकाव्ये । तीर्थत्वं च सकलकर्मक्षयकरणविधिना मोक्षगमनस्थानकतामा पृथिव्यां प्रथयांचकार विस्तारयामास । क इव । सुमङ्गलाभूरिव । यथा सुमङ्गला ऋषभदेवपत्नी तस्या तस्यो वा भवतीति सुमङ्गलाभूर्भरतचक्री सिद्धाचलस्य शत्रुञ्जयाद्रेस्तीर्थतां प्रथयति सा । कि कृत्वा । विभूण्य विभूषां शोभां लम्भयित्वा । कम् । शृंङ्गशिखरम् । अर्थात्तारणगिरेरेव । केन । चैत्येन स्वकारितविहारेण । कि केनेव । शीर्ष चूडामणिनेव । यथा कश्चित्पुमान् मस्तक चूडामणिना विभूषयति ॥
કલેકાર્થ જેમ ભરત ચક્રવર્તીએ શત્રુંજય પર્વતને ચૈત્યો બનાવીને પ્રસિદ્ધ કર્યો હતો તેમ કુમારપાળ મહારાજાએ તારંગા પર્વતના શિખરને જિનમંદિર કરાવીને પૃથ્વી ઉપર પ્રસિદ્ધ કરાવ્યું. અર્થાત જેમ કેઈ પુરુષ મુગટવડે મસ્તકને ભાવે છે તેમ ચૈત્યવડે તારંગા પર્વતને શેભા. ૩ના
देशे पुनस्तत्र समस्ति शवे-श्वरोऽन्तिकस्थायुकनागनाथः ।
धात्रा धरित्र्यां जगदिष्टसिद्धयै, मेरोरिवादाय सुरद्रुरुप्तः ॥३१॥
अपरतीर्थवर्णनाधिकारे तत्र गुर्जरदेशे पुनरन्यत् श्रीशद्धेश्वरपार्श्वनाथः तीर्थ समस्ति जागति । कि शखेश्वरः । अन्तिके समीपे स्थायुकः सेवाहेवाकितया नित्य तिष्ठत्येवंशीलः नागानां नाथः प्रभुर्धरणेन्द्रो यस्य । अथवा । पष्ठा(ड)शीतिसहस्रनागनायकप्राग्जन्मवर्धमानाचार्याभिधानशखेश्वराधिष्ठायकनागेन्द्रो यस्य । अथवा पुरुपादेय