________________
શ્રી હીરવિજયસૂરિરાસ
૨૫
આમ બત્રીસ લક્ષણથી લક્ષિત પુરુષનો જન્મ થયો. ચોમેર આનંદ આનંદ છવાઈ ગયો. રૂડા ઓચ્છવ-મહોચ્છવ ઊજવાયા. કંકુના થાપા દેવાયા. આંબાનાં તોરણ બંધાયાં અને ધવલ-મંગલ ગીત ગુંજવા લાગ્યાં. ભૂંગળ અને ભેરી પણ ગગડી ઊઠી. સગાંસ્નેહીઓ સૌ સ્નેહે આવે છે ને સૌનું આદરપૂર્વક આતિથ્ય થાય છે.
તેમનાં ફોઈબા આવે છે ને હીરજી એવું પુત્રનું નામ પાડે છે. એમને પટોળું અને વીંટીની પહેરામણી કરવામાં આવે છે.
બીજના ચંદ્રની જેમ હીરજી વધી રહ્યા છે. નાથીબાઈ એમને હેતથી શણગારે છે. માથા ઉપર ચોટલી ગૂંથે છે. વળી, માથામાં બોર, બે કાનમાં કુંડળ, ગળામાં હાર, હાંસડી, બે હાથમાં કડાં, પગમાં સાંકળાં અને કેડે કંદોરો તેમજ આંગળીઓમાં વીંટીઓ - એમ જાણે સોનાથી મઢી દીધા ન હોય તેવા સોનલવર્ણા શોભતા હીરને માતા અને બહેનો હેતપ્રીતથી છાતી સરખા ચાંપે છે. માથા ઉપર ભાતવાળી ટોપી શોભે છે.
કવિ એમનાં અંગોનું વર્ણન વિવિધ ઉપમા આપીને કરે છે.
ચંદ્રના જેવું સૌમ્ય અને આહલાદક મુખ, અર્ધચન્દ્રના જેવું અર્ધગોળાકાર લલાટ, સોનાના વાટકા જેવા ભરાવદાર ગાલ, કમળની પાંખડી જેવી અણિયાળી રાતા ખૂણાવાળી પાણીદાર આંખો, પોપટની ચાંચ જેવી નમણાશયુક્ત નાસિકા, અને દાંત મોગરાના ફૂલ કરતાં પણ વધારે સુંદર હતા. તે જોઈને મોગરાનાં ફૂલ લજ્જા પામીને જંગલમાં ચાલ્યાં ગયાં. લાલ વર્ણના હોઠ તથા પોયણાના પાન જેવી જીભ, શંખના જેવા આકારવાળો મીઠો કંઠ તથા કમળના નાળ જેવી સીધી બે ભુજા, નિર્મળ હૃદય, ગંભીર નાભિ અને કેસરી – સિંહના જેવી કેડ, વૃષભના જેવી ગતિ અને સુવર્ણમય દેહની કાન્તિ.
આવા બાલ હીરને જોઈને માતા-બહેનો અને અન્ય સહુ ઘણાં જ ખુશખુશાલ થઈ ગયાં.
(દુહા) ઈસ્યો પુરુષ જભ્યો જિમેં, જગ હુઓ જયજયકાર;
ઉચ્છવ મહોચ્છવ અતિ ઘણા, કુંકુમહાથા સાર. ૧૯૯
(ઢાળ ૧૫ – દેશી સુણિ નિજ સરૂપ – રાગ દેશાખ) હાથાકુંકુમ તોરણ અંબકરાં, તોરણ બાંધી દ્રોહનાં તિહાં ભલેરાં; મિલી સુંદરી ગીત તે તિહાં ગાય,
ઈમ દિવસ ઝાઝા તિહાં ઉચ્છવ થાય. હીરજન્મ હોએ. ૨૦૦ ભૂગલ ભેરીઓ વાજતી બારે ત્યાંહિ, હોય ભોજન ભગતિ તે મંદિર માંહિ,
આવી ફઈઅરિ હીરજી નામ દેતી, પટોલું એક મુદ્રિકા તેહ લેતી. હીર.૨૦૧
પા. ૨૦૦.૧ દ્રોએ