________________
પરિશિષ્ટ
શું
૩૩૩
બધાએ “અધમ થઈ ગયો છે' એવી બૂમ પાડવા માંડી. પહેલાં ત્રણ જ રોગ હતા–ઈચ્છા, ભૂખ અને ઘડપણું. પણ પશુયજ્ઞને પ્રારંભ થવાથી રેગોની સંખ્યા અઠ્ઠાણું જેટલી થઈ..
“ જ્યાં આવી વાત થાય છે ત્યાં લેકે યાજકની નિન્દા કરે છે. આ રીતે ધર્મને વિપર્યાસ થઈ જવાથી શુદ્ર અને વૈશ્ય જુદા પડ્યા. ક્ષત્રિયો પણ જુદા પડ્યા; અને પત્ની પતિની અવગણના કરવા લાગી, ક્ષત્રિયો અને બ્રાહ્મણને ગાત્રનું રક્ષણ મળતું હતું. (તેઓ કુલધર્મને અનુસરીને આચરણ કરતા હતા); પણ (પશુવધ પછી) કુલપ્રવાદનો ભય મૂકીને તેઓ લેભવશ
થઈ ગયા.' ૪૮-૫૦ ઉપરનો જ વિસ્તાર આપે છે. ૧૭૦-૧૭૨ લગભગ બધા પાશ્ચાત્ય પણ્ડિતોને એવો મત છે (પ્રસ્તાવના ) કે ભગવદ્દગીતાની બ્રાહ્મી સ્થિતિના અથવા સ્થિતપ્રજ્ઞના (૧૫) વર્ણનના લેકે બૌદ્ધ ગ્રંથોના આધારે લખાયા છે,
અને “બ્રહ્મનિurગૃતિ 'વાળા છેલ્લા કલેકના વાક્યપરથી આ મત બરાબર છે એમ જણાય છે. આમાં
સ્મૃતિવિભ્રમ, નિરાહાર આદિ શબ્દના અર્થોનું બૌદ્ધ પરિભાષા જાણ્યા વગર બરાબર આકલન થઈ શકતું
નથી.
વસુબધુને મિત્ર પુરુગુપ્ત હતો. તેણે પિતાને દીકરો બાલાદિત્ય અને મહારાણી વસુબધુ એ બંનેને બૌદ્ધદર્શનનું અધ્યયન કરાવ્યું. પછી બાલાદિત્યને યુદ્ધ ન કરવું એવી ઈચ્છા થવાથી તેણે “કોઈ બ્રાહ્મણ પાસે “ભગવદ્દગીતા” લખાવી અને તે પછી મહાભારતમાં આવી ગઈ
