________________
૩૨૮
ભગવાન બુદ્ધ
૨૪-૨૬ (૧૫૨)
સમજવું કે સંઘ સામગ્રી થઈ ગઈ છે.” .
ઉપાલિએ પૂછયું, “સંઘ સામગ્રી કેટલા પ્રકારની હેય છે? ત્યારે ભગવાને જવાબ આપે, સંધ સામગ્રી બે પ્રકારની હોય છે–અર્થવિયુક્ત અને અર્થયા. જે વાત પર ઝઘડો થયો હોય તેનું મૂળ કારણ શોધ્યા વિના જે સામગ્રી કરવામાં આવે છે, તે અર્થવિયુક્ત છે; પણ જે વાત પર ઝઘડો થયો હોય તેનું મૂળ કારણ શોધીને જે સામગ્રી કરવામાં આવે છે તે અર્થ યુક્ત છે એમ સમજવું.
પ્રવારણ ત્યારે ભગવાન બોલ્યા, “હે ભિક્ષુઓ, બીજા પરિવ્રાજકની જેમ મૌનવ્રત ન લેવું જોઈએ. ચોમાસું પૂરું થયા પછી જોયેલા, સાંભળેલા કે પરિશંકિત દેની પ્રવારણ કરવી જોઈએ. એ જ તમારે માટે યોગ્ય થશે. પ્રવારણા આ રીતે થાય – સમર્થ ભિક્ષુસંઘને વિનતિ કરે કે, “ભદન્ત સંધ મારી વાત ધ્યાનમાં લે. આજે પ્રવારણ દિવસ છે. જે સંઘને યોગ્ય લાગે તો આજે પ્રવારણ કરે. પછી બધા કરતાં વધુ વૃદ્ધ ભિક્ષુએ એક ખભા પર ઉત્તરાસંગ નાખીને ઘૂંટણ ટેકવીને બેસવું અને બોલવું, “આયુષ્માન સંઘને મારા જે દોષ દેખાયા કે જણાયા હોય અથવા તેમના વિષે શંકા થઈ હોય, તે દેષ મને બતાવવાની હું વિનંતી (પ્રવારણા) કરું છું. મારા ઉપર દયા કરીને સંઘ મારા દેવ બતાવે; જે મને એ સાચા લાગે તે હું એ માટે યોગ્ય પ્રાયશ્ચિત્ત લઈશ.” એણે આ પ્રમાણે ત્રણ વાર કહેવું. તરુણ ભિલુએ “આયુષ્માન સંઘ' ને બદલે “ભદન્ત સંઘ' કહેવું. તે
