________________
પરિશિષ્ટ બીજું
૩૦૩
થાય છે. આવી રીતે એકઠા ન થાય તો બધેથી આવતા સમાચારો સાંભળી શકાતા નથી. અમુક ગામની કે શહેરની સીમા બાબત વિવાદ ઉપસ્થિત થયેલ છે, અથવા ચેરલકે બળવો કરી રહ્યા છે, ઈત્યાદિ ખબરો જાણવા મળતી નથી રાજ્યકર્તાઓ અસાવધ છે એમ જાણીને ચોરે પણ લૂંટફાટ કરે છે. આ રીતે રાજયકર્તાઓની અવનતિ થાય છે. વારંવાર એકઠા થવાથી બધી ખબરે તરત જ મળે છે અને ફોજ મોકલીને બંદોબસ્ત કરી શકાય છે. રાજ્યકર્તાઓ સાવધ છે એમ જાણીને ચોરે પણ ટોળી કરીને રહેતા નથી; ટળી છોડીને નાસી જાય છે. આ રીતે રાજયકર્તાઓની ઉન્નતિ થાય છે. (૨) બધા એકઠા થાય છે ઇત્યાદિ.
આજે કઈ કામ છે અથવા મંગલકાર્યો છે એમ કહીને કામચોરી નહિ કરતાં એકઠા થવા માટે નગારાને શબ્દ સાંભળતાં જ બધા એકઠા થાય છે. એકઠાં થયા પછી વિચારપૂર્વક બધાં કામનો નિકાલ કર્યા વિના લેકે ચાલ્યા જાય તો “બધા ઊઠે છે ” એમ કહેવાતું નથી. તેમ ન કરતાં બધાં કાર્યો બધા મળીને પૂરાં કરીને બધા એક સાથે ઊઠે, સમગ્ર રીતે પોતાનાં કામ કરે એટલે કોઈ રાજાને કાંઈ કામ હોય તો બીજા બધા રાજાઓ તેની મદદ જાય અથવા બીજા રાજ્યનો કોઈ મહેમાન આવે તે તેનું સ્વાગત કરવા બધા જ હાજર હોય છે.
(૩) ન કરેલો કાયદો ઇત્યાદિ
એટલે ન ઠરાવેલી જકાત, કર વગેરે લેતા નથી. પહેલાં નક્કી કર્યા મુજબ જ લે છે. કરેલા કાયદાનો ભંગ કરતા નથી, કાયદાને અનુસરીને વર્તે છે. એટલે કોઈને ચોર તરીકે પકડી લાવ્યા હેય તે પૂરી તપાસ કર્યા વગર તેને સજા કરતા નથી. રાજ્યકર્તાઓ આવી રીતે ન વ તે લેકેને તકલીફ પડે છે; તેથી તેઓ સરહદ પર જઈને પોતે બળવાર થાય છે અથવા બળવાખોના ટોળામાં ભળી જઈને રાજ્ય પર હુમલે કરે છે.
