________________
૧૨ દિનચર્યા
પ્રસન્ન સુખકાન્ત
ગાતમની એધિસત્ત્વની અવસ્થામાં એટલે કે તે ધરમાં હતા ત્યારે અને તેનાં તપસ્યાકાલમાં તેની દિનચર્યા કેવી હતી તેને વિચાર ચેાથા અને પાંચમા પ્રકરણમાં કરવામાં આવ્યે જ છે. હવે બુદ્ધત્વ પ્રાપ્તિથી તેના પરિનિર્વાણુ સુધી તેમની દિનચર્યા કેવી હતી તેનું દિગ્દર્શન આ પ્રકરણમાં કરવા ધાર્યુ છે.
તત્ત્વખાધ થયા પછી ભગવાન બુદ્ધે ખેાધિવૃક્ષની નીચે જ પેાતાને ભવિષ્યના જીવનક્રમ નક્કી કર્યાં. તપશ્ચર્યાં તા તેમણે મૂકી જ દીધી હતી; અને ફરી કામેાપભાગા તરફ વળવાની વાસના તેમનામાં ન હતી. તેથી શરીરાચ્છાદન જેટલું વસ્ત્ર અને ક્ષુધાશમન જેટલું અન્ન ગ્રહણુ કરીને શેષ આયુષ્ય બહુજનહિતાર્થે ગાળવાને તેમણે વિચાર કર્યાં. આ નિશ્ચયનું પરિણામ મુદ્દની મુખમુદ્રા પર કેવું થયું, તેનું વન મજિઝમનિકાયના અરિયપરિયેસન સુત્તમાં અને વિનયના મહા
વર્ગીમાં મળે છે.
ભગવાન બુદ્ધ પંચવી યાને ઉપદેશ કરવાના હેતુથી ગયાથી વારાણસી જતા હતા ત્યારે રસ્તામાં તેને ઉપક નામના આજીવક પૃથા શ્રમણ મળ્યા. તે શ્રમજુ ખેલ્યે, “હું આયુષ્યમાન ગાતમ, તારી મુદ્રા પ્રસન્ન અને શરીર તેજસ્વી દેખાય છે. તું કયા આચાર્ય શિષ્ય છે? ''
