________________
જાતિભેદ
૨૩૭
કા–તે પછી ચારે વર્ણના માણસે સમાન કરતા નથી?
રાજા-આ દષ્ટિએ ચારે વર્ણના લેકે ખાતરીપૂર્વક સમાન કરે છે. તેમાં મને સહેજ પણ ભેદ જણાતું નથી.
કા–તેથી હું કહું છું કે, બ્રાહ્મણ જ શ્રેષ્ઠ વર્ણન છે ઈત્યાદિ જે બ્રાહ્મણોનું કથન છે તે કાલે અવાજ છે. ક્ષત્રિય, બ્રાહ્મણ, વૈશ્ય અને શુદ્ર આ ચારે વર્ણના માણસો પ્રાણઘાતાદિક પાપ આચરે, તે તે બધા જ સરખી દુર્ગતિને પામશે, એવું મહારાજને લાગતું નથી?
રાજા–ચાર વર્ણોમાંથી કોઈ પણ માણસ પાપકર્મ કરે તે તે દુર્ગતિ પામશે
કા–ઠીક, મહારાજ, જે એમ છે તે ચારે વર્ણ સમાન ઠરતા નથી? તમને આ બાબતમાં શું લાગે છે?
રાજા–આ દષ્ટિએ ચારે વર્ણ નક્કી સમાન છે. મને તેમાં ભેદ દેખાતો નથી.
કા–ચાર વર્ણોમાંથી કોઈ પણ માણસ પ્રાણધાતાદિક પાપથી વિરત થશે, તો તે સ્વર્ગે જશે કે નહિ ?
રાજા–તે સ્વર્ગે જશે એમ મને લાગે છે.
કા–અને તેથી જ કહું છું કે બ્રાહ્મણવર્ણ જ શ્રેષ્ઠ છે, એ ઠાલે અવાજ છે. હે મહારાજ, ધારો કે તમારા રાજ્યમાં ચારે વર્ણોમાંથી કોઈ પણ માણસ ચોરી, લૂંટફાટ, પરદારાગમન, ઈત્યાદિ અપરાધ કરે અને રાજપુરુષ તેને પકડીને તમારી સામે ઊભો કરે, તે તમે તેને (તેની જાતિ તરફ નહિ જોતાં) વેગ દંડ કરશે કે નહિ?
રાજા–જે તે વધાર્યું હશે, તે હું તેને વધ કરીશ; દંડનીય હશે, તો હું તેને દંડ કરીશ; અને હદપારીને યોગ્ય હશે તે હું તેને હદપાર કરીશ. કારણ કે, ક્ષત્રિય, બ્રાહ્મણ ઈત્યાદિ જે તેની પહેલાંની સંજ્ઞા હતી તે નષ્ટ થઈને તે હવે ગુનેગાર છે એવું ઠરે છે.
