________________
૧૩૨
ભગવાન બુદ્ધ
યશ અને તેના સાથીઓ પંચવર્ગ સાથે ભગવાન બુદ્ધ ઋષિપત્તનમાં રહેતા હતા ત્યારે તેને બીજા ૫૫ ભિક્ષુઓ કેવી રીતે મળ્યા અને તે ચાતુર્માસ પછી ભગવાને રાજગૃહ સુધી પ્રવાસ કરીને ભિક્ષુસંઘમાં કેવો મોટો ઉમેરો કર્યો, તેનું વર્ણન મહાવગ્નમાં આપ્યું છે. તેને સારાંશ અહીં આવે છે –
વારાણસીમાં યશ નામનો એક સુસંપન્ન જુવાન રહેતો હતો. અચાનક તેનું મન સંસારમાંથી વિરક્ત થયું અને શાંત સ્થાનની શોધમાં તે ઋષિપત્તન આવ્યો. બુદ્ધ ધર્મોપદેશ કરીને તેને પોતાના સંઘમાં દાખલ કરી લીધે. તેની શોધમાં તેનાં માબાપ આવ્યાં. તેમને બુદ્ધ ઉપદેશ આપ્યો અને તેઓ પણ બુદ્ધના ઉપાસકે થયાં.
યશ ભિક્ષ થઈને બુદ્ધના સંઘમાં દાખલ થયો એ ખબર વારાણસી નગરમાં રહેતા વિમલ, સુબાહુ, પુણજી (પૂર્ણજિત) અને ગચંપતિ (ગવાં પતિ) નામના એના ચાર મિત્રોને મળ્યા અને તેઓ પણ ઋષિપત્તન આવીને બુદ્ધના ભિક્ષુસંઘમાં પ્રવિષ્ટ થયા. એ બધાના પચાસ તરુણ મિત્રો હતા. તેઓએ ઋષિપત્તન આવીને બુદ્ધોપદેશ સાંભળ્યો અને પિતાના મિત્રની જેમ જ તેમણે સંઘમાં પ્રવેશ કર્યો. આ રીતે સાઠ ભિક્ષુઓને સંઘ ઋષિપત્તનમાં ભેગો થયે.
બહુજનહિતને માટે ધર્મપ્રચાર ચાતુર્માસને અંતે ભગવાન બુદ્ધ પિતાના આ ભિક્ષુસંઘને કહ્યું, “હે ભિક્ષુઓ, સાંસારિક અને સ્વર્ગીય પાશમાંથી હું મુક્ત થયો છું, અને તમે પણ આ પાશમાંથી મુકત થયા છે. તેથી હે ભિક્ષુઓ, હવે તમે બહુજના હિતને માટે, સુખને માટે, લોકો પર અનુકંપા કરવા માટે, દેવોના અને મનુષ્યોના કલ્યાણને માટે ધર્મોપદેશ કરવા માટે પ્રવૃત્ત થાઓ. એક જ રસ્તે બે જણ જતા નહિ. પ્રારંભમાં કલ્યાણપ્રદ, મધ્યમાં કલ્યાણપ્રદ અને અન્તમાં કલ્યાણપ્રદ એવા આ ધર્મમાર્ગને લેકોને ઉપદેશ કરજો.”
