________________
૭૮
ભગવાન બુદ્ધ
આ બધી વાતોનો વિચાર કરતાં એમ લાગે છે કે મહાનામ શાક્ય અને ભગવાન બુદ્ધ એ બે વચ્ચે ખાસ નિકટને સંબંધ ન હતો; અને શુદ્ધોદન શાક્ય કપિલવસ્તુથી ચૌદ માઈલના અંતરે રહેતો હતો. તેને અને કપિલવસ્તુને ખૂબ જ ઓછો સંબંધ હોવો જોઈએ. શાક્યોની સભા ભરાય ત્યારે જ તે કપિલવસ્તુ જતે હે જોઈએ.
ભક્તિય રાજાની કથા મહાપદાનસુત્તમાં શુદ્ધોદનને રાજા કહો છે અને તેની રાજધાની કપિલવસ્તુ હતી એમ કહ્યું છે. પરંતુ વિનયપિટકના ચુલ્લવષ્યમાં જે ભદ્દિયની કથા આવે છે, તેનો આ વિધાન સાથે સંપૂર્ણ વિરોધ જણાય છે.
અનુરુદ્ધને મોટે ભાઈ મહાનામ પિતાના મૃત્યુ પછી ઘરની બધી વ્યવસ્થા સંભાળતો હતો. અનુરુદ્ધને સાંસારિક વાતોનો રહેજ પણ
ખ્યાલ ન હતો. ભગવાન બુદ્ધની બધે ખ્યાતિ થયા પછી મોટા મેટા શાક્ય કુળાના જુવાને ભિક્ષુ થઈને તેના સંધમાં જોડાવા લાગ્યા. આ જોઈને મહાનામે અનુરુ દ્ધને કહ્યું, “અમારા કુળમાંથી એકપણ ભિક્ષુ થયું નથી. તેથી કાં તે તું ભિક્ષુ થજે અથવા મને થવા દેજે.” અનુરુદ્દે કહ્યું, “મને એ નહિ ફાવે, તમે જ ભિક્ષુ થાઓ.”
મહાનામે આ વાત કબૂલ કરી અને નાના ભાઈને તે ઘરવ્યવહારની માહિતી આપવા લાગ્યો. તેણે કહ્યું, “પહેલાં ખેતર ખેડવું જોઈએ. પછી વાવણી કરવી જોઈએ. તે પછી તેને નહેરનું પાણી આપવું પડે છે. પાણી બહાર કાઢીને તેને નીદે છે અને તે પાકી જાય એટલે લણે છે.” - અનુરુદ્દે કહ્યું “આમાં તો ભારે મહેનત દેખાય છે. ઘરનો વ્યવહાર તમે જ સાચવો. હું ભિક્ષુ થઈશ.” પણ આ કામમાં તેને તેની માની સંમતિ મળી નહિ. તેણે બરાબર હઠ લીધી, ત્યારે
