________________
दान ऊपर - रत्नचूडकुमारनी कथा
लोकोमां कहेवत छे के, पृथ्वी अने वणिक ते बने आ पृथ्वी उपर द्रव्यने जीरवी शके छे; ते कहेवत तें हाल मिथ्या करी छे. तेम वळी जे माणस पोताना बाहुथी अतुल द्रव्य मेळवी दान तथा भोग करे. ते माणस कदि अहंकार राखे तो ते घटित छे, पण हे अनघ! तुं जे पिताना मेळवेला द्रव्यथी अहंकार राखे छे, ते अहंकार अघटित छे. माटे हे उत्तम! तारे अत्यारे अहंकार न करवो जोईए " आटलुं कही ते वेश्या चाली गई. पछी रत्नचूडे पोताना हृदयमां विचार्यं के, "अहो ! सारी बुद्धिवाळी आ वेश्याए जे कह्युं ते सत्य छे. हवेथी ज्यारे उपार्जन करेलुं घणुं द्रव्य मारी पासे थशे अने ते द्रव्यमांथी हुं दान भोग करीश त्यारे मारे अहंकार राखवो, ते सिवाय राखवो नहीं." आ प्रमाणे विचारी तेणे पोताना मित्रोने बोलावीने पूछ्युं के "मित्रो, लक्ष्मी क्यां रहे छे?" मित्रोए कह्युं, "लक्ष्मी कमळमां रहेती नथी, पण मोटा वेपारमां रहे छे." आ सांभळी तेना हृदयमां वेपार करवा माटे देशांतर जवानी इच्छा थई अने ते विषेनी चिंता करतो ते पोताने घेर गयो. तेने व्यग्र थयेलो जोई पिताए कह्युं, "हे पुत्र ! कहे, तारा मनमां कांई 'आधि छे के तारे शरीरे कांई व्याधि छे ? अथवा कोई कन्याए तारा चित्तमां वास कर्यो छे? अथवा कोई मित्रे अथवा राजपुत्रे तारो पराभव कर्यो छे? अथवा तारा शरीर उपरनुं आभूषण आजे क्यांक पडी गयुं छे? तुं चिंतातुर जेवो केम देखाय छे?" श्रेष्ठीए आ प्रमाणे पूछयुं, तो पण ज्यारे ते मौन धरीने रह्यो त्यारे शेठे गाढ आग्रहथी पुनः तेने कह्युं, "पुत्र, तारी आवी मौन रहेवानी चेष्टाथी मारुं हृदय आजे घणुं खेद पामे छे तेथी तुं यथार्थ कही दे के हुं तेनो उपाय करुं." पछी पोताना पिताने थतुं दुःख दूर करवा माटे रत्नचूडे अंजलि जोडी जणाव्युं. "हे तात, द्रव्य उपार्जन करवा माटे देशांतरमां जवानी मारी इच्छा छे." पुत्रनुं आ वचन सांभळी ते उत्तमशेठ बोल्यो, "हे वत्स, आपणा घरमां घणुं द्रव्य छे, तेनाथी तुं तारी इच्छा पूरी कर. विदेशमां जनारा मनुष्योने हुमलो करनार, चोर, शत्रु, राजा अने धूतारा लोकोथी सर्व प्रकारना भय उत्पन्न थाय छे. वळी तुं शरीरे सुकुमार छे अने विदेश तो कठण माणसने प्रिय थाय छे. तुं मुग्धबुद्धिवाळो (भोळो) छे अने परदेश लुच्चा लोकोथी भरपूर छे. पृथ्वी उपर सूवुं, एकासणुं करवुं, ब्रह्मचर्य पाळवुं अने टाढ वगेरे सहन करवा ए उपद्रवो मुसाफर अने मुनिने सरखा छे. परंतु मुसाफरने अधर्मथी अने मुनिने धर्मथी होय, एटलो तेमां तफावत छे. हे वत्स, तेथी मुसाफरने थता दुःख अने अधर्मने 1. मननी पीड़ा आधि कहेवाय छे...
श्री विमलनाथ चरित्र - प्रथम सर्ग
47