________________
भावतत्त्वना स्वरूप उपर चंद्रोदरनी कथा सारा कर थाय छे. तपन-अग्निमांथी उत्पन्न थयेलो संताप मनुष्योनी 'जडताने हरनारो थाय छे." पछी राजा रुक्मिणीनी साथे सती कलावती राणीने घेर गयो अने मोटी भक्तिथी नमी पड्यो सती कलावतीए विनयथी पूजा करी. ते अधिक शरमाईने जाणे पृथ्वीमा प्रवेश करवानी इच्छाथी आदरवडे मार्ग मागतो होय, तेम नीचुं मुख करी उभो रह्यो. राजाने तेवी स्थितिमा रहेलो जोई गौरवर्नु स्थानरूप राणी कलावती बोली, "स्वामी, जेवी रीते तमे आ राणी रुक्मिणीना पति छो, तेवा ज मारा पति छो. तेथी हे प्रभु, तमने प्रणाम करी रहेली एवी मने पण जुवो क्षमाना अधिपति सदा समता धरनारा होय छे." राणी कलावतीना आवा वचन सांभळी राजा बोल्यो. "हुं विचार जाणनारो छु, छतां पण अविचारी काम करवाने लईने हुं मारा सारा नामने नाश करनारो थयो छं. तमारा भद्राकरणथी मारामां पति पणुं घटतुं नथी पण 'नापित पणुं ज घटे छे अने क्षमाधीशपणुं घटतुं नथी." आ वखते मंत्रीए कडं, "जो राजा हृदयथी ज कलावतीनी परीक्षा न करे तो पछी बीजो कोण करे? लक्षणवाळा आ कलावती अने धर्मरुचिए पूर्वे उत्सर्गने छोडीने बलवान् एवो अपवाद विधि सेव्यो छे. तेथी तमोए तेने ते अपवाद आप्यो हतो, शास्त्रमा समान शीलवाळानी साथे संसर्ग करवो ए उत्तम कहेलो छे तेथी योगनी जेम आ तमारो योग महान-आनंदने करनारो थाओ." पछी रुक्मिणी कलावतीना बंने चरणमां पडी नेत्रमा अश्रु लावी सर्वनी समक्ष आ प्रमाणे बोली, "हे देवी पूर्वे में मारे माटे बलात्कारे तमारा पतिर्नु हरण कराव्यु, आकाशमां युद्ध कराव्युं अने तेनुं मडईं बताव्युं हतुं. तमाएं मृत्यु करवा माटे ज ए बधुं करवामां आव्युं हतुं. अने हमणां आ पाप- कारणरूप एवं मिथ्या कलंक आप्यु. आवी रीते तमारी उपर ज में हमेशां विरूप चितवन कयु छे. हे हितकारी महासती दया लावी तेनी मने क्षमा आपशो?" पछी कलावती बोली "बहेन तेमां तारो कोईपण दोष नथी. सर्व प्राणी पोताना कर्मनुं फळ भोगवे छे बीजो तो तेमा मात्र निमित्तरूप थाय. ते वखते पुनः तेवू न बने तेम निःशल्य गुणना 1. जडता एटले जडपणुं पक्षे टाढथी थयेली जडता. 2. क्षमा माफी आपनार स्वामी पक्षे
पृथ्वीना स्वामी. 3. भद्राकरण एटले भद्र-कल्याण, अकरण-न करवू पक्षे भद्राकरण एटल हजामत करी नाखवी. 4. नापितपणुं हजामपणुं राजानो कहेवानो आशय एवो छे
के में तमारं अभद्र-अकल्याण कर्यु छे. तेथी हुं पति नथी पण नापित हजामना जेवो छु. 5. क्षमा एटले माफी अने पक्षे पृथ्वी. 6. जे कलावती स्त्री होय तेनी परीक्षा राजाज़ करे
छे बीजो न करे. 7. लक्षण-व्याकरण पक्षे सारा गुणो व्याकरणमा उत्सर्ग अने अपवाद विधि छ तेमां अपवाद विधि बलवान् छे.
श्री विमलनाथ चरित्र - तृतीय सर्ग
181