________________
ભવ સ્વરૂપ ચિન્તા
૫૭
મર્દન વિગેરે સુખથી પહેલાં તે અમને એમ જ લાગતું હતું કે વિધાતાએ આ સંસાર અમૃતમાંથી જ બનાવ્યો છે. પણ તના રહસ્યને જાણ્યા પછી તે એકાએક અમને આ સંસારમાંથી રતિ સાવ ઊડી ગઈ છે.
હવે તે અમારા આત્મામાં જ રતિ લાગી છે. [९९] दधानाः काठिन्यं निरवधिकमाविद्यकभव
प्रपश्चाः पाञ्चालीकुचकलशवन्नातिरतिदाः ॥ गलत्यज्ञानाभ्रे प्रसृमररुचावात्मनि विधौ । चिदानन्दस्यन्दःसहज इति तेभ्योऽस्तु विरतिः ॥२४॥
અવિદ્યાજન્ય સંસાર પ્રપ, પુતળીના સ્તનની માફક ભારે કઠિનાઈને ધારણ કરતા હોવાથી અત્યન્ત રતિ કરનારા ન બને. અલ્પતિકર જ બને.
પરંતુ જ્યારે વિકસતી કળાવાળા આત્મ-ચન્દ્ર ઉપરથી અજ્ઞાનનું વાદળ ખસી જાય અને સહજ એવું ચિદાનન્દનું ઝરણું વહેવા લાગે ત્યારે તો તે ભવ પ્રપંચેથી સર્વથા વિરતિ થઈ જાય છે. [१००] भवे या राज्यश्रीर्गजतुरगगोसङ्ग्रहकृता ।
न सा ज्ञानध्यानप्रशमजनिता किं स्वमनसि ।। बहियाः प्रेयस्यः किमु मनसि ता नात्मरतयः । ततः स्वाधीन कस्त्यजति सुखमिच्छत्यथ परम् ॥२५॥
સંસારમાં હાથી, ઘેડા, ગાય વિગેરેના સંગ્રહવાળી રાજ્યલક્ષમી છે,
