________________
४२०
-
-
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ શકે. એટલે આત્મા તે એના સચ્ચિદાનન્દસ્વરૂપમાં સદા મસ્તાન હોય છે. [७५५] साक्षिणः सुखरूपस्य सुषुप्तौ निरहङ्कृतम् ।
यथा भानं तथा शुद्ध-विवेके तदतिस्फुटम् ॥७८॥
સ્વાપ, સુષુપ્તિ, જાગર અને ઉજાગર એમ ચાર દશા છે. સુખસ્વરૂપ સાક્ષી આત્માને જેમ સુષુપ્તિ દશામાં અહં કાર વગરનું ભાન થાય છે તે જ ભાન અતિરકુટરૂપે શુદ્ધ વિવેકદશામાં થાય છે. [७५६] तच्चिदानन्दभावस्य भोक्ताऽऽत्मा शुद्धनिश्चयात् ।
નિશ્ચયમિકતો. સુરવ:યો
એટલે શુદ્ધનિશ્ચયનયથી તે આત્મા પોતાના સચ્ચિદાનન્દ સ્વરૂપને જ ભક્તા છે. હા, અશુદ્ધિનિશ્ચયનયથી તે તે કર્મકૃતસુખાદિને પણ લેતા બની શકે. કેમકે અશુદ્ધ નિશ્ચયનય આત્માને માત્ર નિરૂપાધિક જ્ઞાનાદિરવરૂપ ન માનતાં કર્મની ઉપાધિથી જનિત સુખદુઃખાદિ પર્યાય સ્વરૂપ પણ માને છે. શુકનિશ્ચયનય કર્મોપાધિજનિત રાગાદિપર્યાયમય કે સુખાદિપર્યાયમય માનતા નથી. અશુદ્ધનિશ્ચયનય તે ઉપાધિજનિતભાવમય આત્મા માને છે. | ગમે તેમ પણ બે ય અભેદપરક છે એ જ એમનું નિશ્ચયત્વ છે. જ્ઞાનવાળે આત્મા કે રાગ સુખાદિવાળો આત્મા એવું નિશ્ચયનયમાં કઈ જ ન માને. ૨૫૫ ૨૫૫. (૧) સ. સાર : ગાથા ૮૬ (૫૫, ૧૬)
(૨) અધ્યાત્મ ઉપનિયત : ૨-૪૩.
