________________
આત્મનિશ્ચય
- ૩૮૫ [૭૭] જ્ઞને ઘSત્મનિ નો મો જ્ઞાતિવ્યમશિષ્યા
अज्ञाते पुनरेतस्मिन् ज्ञानमन्यनिरर्थकम् ॥२॥ જેણે આત્મા જાણે તેણે સઘળું જાણ્યું.
જેણે બીજું બધું જાણ્યું પણ આત્મા ન જાણે તેનું સઘળું જાણેલું એળે ગયું. [૬૮] નવાનામપિ તવાનાં જ્ઞાનભિદ્રસિદ્ધ
येनाऽजीवादयो भावाः स्वभेदप्रतियोगिनः ॥३॥
નવ તત્વનું જ્ઞાન પણ જીવને સારી રીતે જાણવા માટે જ છે, કેમકે એક જીવ તત્વને જાણવા માટે, જીવન ભેટવાળા (જ્યાં જીવત્વ નથી તે) બધા અજવાદિ તત્વોને જાણવા જોઈએ.
ટૂંકમાં, જીવને સંપૂર્ણ રીતે જાણવા માટે જ અછવાદિ તત્વનું જ્ઞાન આવશ્યક બને છે. અછવાદિને જાણ્યા વિના જીવનું પૂર્ણ સ્વરૂપ જાણી શકાય નહિ.
જીવ એ અછવાદિ નથીઃ અછવાદિથી જીવ ભિન્ન છેઃ અછવાદિને ભેદવાળે જીવ છે. અછવાદિને ભેદ જીવમાં રહે છે. માટે ભેદન પ્રતિયેગી અછવાદિ બન્યા.
સ્વ-અછવાદિ. એના ભેદના પ્રતિયોગી એ અજવાદિ બન્યા. નિશ્ચયનય, દ્રવ્ય અને પર્યાય બેય નયને માને. તેમાં દ્રવ્યાર્થિકનયને માનનાર શુદ્ધ નિશ્ચયનય કહેવાય. પર્યાયાથિકનયને માનનાર અશુદ્ધ નિશ્ચયનય કહેવાય. ૨૫
