________________
૩૪૬
ધ્યાન સ્વરૂપ એવા શબ્દાદિવિષયે પ્રાપ્ત થયા હોય તે તેના વિયેગની ચિન્તા. (આ કયારે મારાથી દૂર થાય?) | (i) અનિષ્ટ શબ્દાદિ વિષયે હજી અપ્રાપ્ય છે તેના સંગની ચિન્તા. (એનો સંગ ન થાય તે સારું એવી ઈચ્છા.)
| પહેલી વર્તમાનકાળની ચિન્તા છે. બીજી ભવિષ્યકાળની ચિન્તા છે. | (iii) જે અનિષ્ટ વિષયને વિયેગ થઈ ગયે અને જેને સગ ભૂતકાળમાં થેયે નથી એ વિષયને અંગે, “આ ઠીક જ થયું એમ વિચારવું તે અતીતકાળની ચિન્તા છે. પ્રસ્તુત આર્તધ્યાનના આ ત્રણેય પ્રકાર છે.
(૨) રેગચિન્તા –(સંગ-વિયેગની) રેગથી વ્યાકુળતા પ્રાપ્ત થતાં વેદનાને વિચાર કરે, “આ વેદના કયારે દૂર થશે ?” વેદના દૂર થયા પછી ફરી ન થવાની ચિન્તા, દૂર થયા બાદ “આ ઠીક થયું તેવી વિચારણારૂપ ચિન્તા.
(૩) ઈષ્ટ સંયોગ વિયોગ ચિન્તા –અપ્રાપ્ય એવા ઈષ્ટ વિષયેના સંગની ચિન્તા અને પ્રાપ્ત થયેલા તેમને વિયેગ થવાની ચિન્તા.
() નિદાન ચિન્તા –તપ સંયમાદિને ફળરૂપે અજ્ઞાનાદિના ગે સ્વર્ગ વિગેરેની સમૃદ્ધિની પ્રાર્થના.
આ ચાર પ્રકારની ચિન્તામાં પહેલી બે ચિન્તા દ્વેષમલિનતાથી હોય છે, ત્રીજી ચિન્તા રાગમલિનતાથી હોય છે જ્યારે જેથી ચિત્તા મેહમલિનતાથી હોય છે. ૨૦૬. ૨૦૬ હારિ. આવઃ ધ્યાનાધિ. ગાથા ૧૧મી, ૧૨મી.
