________________
૩૭૬
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ ઉ.-ના, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રના મધ્યના તળિયે રહેલા પાષાણમાં પ્રતિમારૂપે બનવાની યેગ્યતા જરૂર છે. ભલે તેમાંથી કદી પ્રતિમા ન બને પણ તેથી તેની તે ગ્યતાને કાંઈ નાશ ન થઈ જાય! જે જાતિ ભને મેક્ષ સાધનારૂપ રત્નત્રયી પ્રાપ્ત થાય તે જરૂર તેઓ મોક્ષે જાય. અભવ્યમાં આમ બનતું નથી. તેમને બાહ્ય મેક્ષ સામગ્રી મળે તો ય મેક્ષ મળી શક્તા નથી. [૪૬] નૈત વામો ચક્રવ્યઃ સsપિ સિદ્ધથતિ !
यस्तु सिद्धयति सोऽवश्यं भव्य एवेति नो मतम् ॥७२॥
વળી અમે એવું તે કહેતા જ નથી કે, “જેટલા ભવ્યો હોય તે બધા ય મેક્ષે જાય જ.” અમે તે એટલું જ કહીએ છીએ કે, “જે મેક્ષે ગયા હોય તે બધા ભવ્ય જ હોય.” એટલે હવે એવા પણ યોગ્યતાથી ઘણું ભવ્ય હેઈ શકે છે જેઓ કદાપિ મોક્ષે જવાના ન હોય.૧ ૬૫ [४५६] ननु मोक्षेऽपि जन्यत्वाद्विनाशिनी भवस्थितिः।
नैवं, प्रध्वंसवत्तस्यानिधनत्वव्यवस्थितेः ॥७३॥
પ્રશ્ન-મેલમાં રહેવારૂપ જે સ્થિતિ છે તે જન્ય છે. માટે તે મેક્ષમાં અવસ્થાનને એક દિવસ જરૂર વિનાશ થશે કેમકે જે જન્ય હોય તે વિનાશી હેય એ નિયમ છે. જે મેક્ષનું અવસ્થાન (ભવસ્થિતિ) વિનાશી હેય તે મુક્ત જીવને ફરી સંસારી બનવાની આપત્તિ આવશે.
૧૫. વિ. આવ. ભાષ્ય-શ્લેક ૧૮૩૬ની ટીકામાં
