________________
મિથ્યાત્વ-ત્યાગ
ર૧
પત્ ઉત્પન્ન થયેલી વસ્તુમાં એક કર્તા અને બીજું તેનું કાર્ય-એમ કર્તુત્વ કાર્યવ ઘટી શકતું નથી. ગાયના બે શિંગડામાં પરસ્પર કર્તુત્ર–કાર્યવ ઘટી શકતું નથી.
આમ આત્માને કર્મને બંધ કઈ રીતે ઘટી શકો નથી માટે આત્માને મિક્ષ થવાની વાત પણ સંભવતી નથી. ૧૫૭ [४४७] अनादिर्थदि सम्बन्ध, इष्यते जीवकर्मणोः।
तदानन्त्यान मोक्षः स्या-त्तदात्माकाशयोगवत् ॥६५॥
પૂર્વપક્ષ-રે! આત્મા કર્મને સંબંધ તે અનાદિકાળથી છે. પછી પહેલા પછી કે યુગપત્ ઉત્પત્તિને પ્રશ્ન જ સંભવત નથી.
ઉત્તર–જે જીવ કર્મને સંબંધ અનાદિ હોય તે એ સંબંધ અનંત પણ બની જાય છે. જેની આદિ ન હોય તેને અંત પણ ન હોય. જેમ આત્મા અને આકાશને સંબંધ અનાદિ છે તે અનંત પણ છે જ.૧૫૮ [४४८] तदेतदत्यसम्बद्ध, यन्मिथो हेतुकार्ययोः ।
सन्तानानादिता बीजा-डुरवत् देहकर्मणोः ॥६५॥ અમેક્ષવાદ ખંડન:
આ બધી વાત તદ્દન અસંગત છે. કેમકે આત્મા એ કારણ છે, કર્મ એ કાર્ય છે. વળી કર્મ એ કારણ અને ૧૫છે. (૧) વિ. આવ. ભાષ્ય :-૧૮૦૪. (૨) સમ્મતિ તર્ક: ૩–૫૪ ૧૫૮. વિ. આવ. ભાષ્ય –૧૮૧૧.
