________________
મિથ્યાત્વ ત્યાગ
એક જ વ્યાપાર નિયત રહે છે. આમ નિયત વ્યાપારવાળા અહંકારપદાર્થની સિદ્ધિ થાય છે. ૧૫૩.
તમા
[४३३] तन्मात्रादिक्रमस्तस्मा - प्रपश्चोत्पत्तिहेतवे ।
इत्थं बुद्धिर्जगत्की , पुरुषो न विकारभाक् ॥५०॥ તન્માત્રાદિ પડશગણની સિદ્ધિ
પૂર્વોક્ત અહંકાર તત્વમાંથી તમેત્રાદિ ૧૬ તત્ત્વ પૂર્વે (ક્રમાંક ૪૨લ્મા શ્લેકમાં) કહ્યા મુજબ ઉત્પન્ન થાય છે એમ માનવું જ પડે, કેમકે તેમના વિના સંસાર (પ્રપંચ) ની ઉત્પત્તિ ઘટી શકતી નથી. આમ પચીસે ત અવશ્ય માનવા જોઈએ.
આ રીતે બુદ્ધિ એ જગ૯ત્રી તરીકે સિદ્ધ થાય છે. - અને પુરુષ એ નિર્વિકારી, અપરિણામી તત્વ તરીકે સિદ્ધ
થાય છે. - નેંધ :-બુદ્ધિ ઘટાદિજ્ઞાનરૂપે પરિણમતી રહે છે. અને બુદ્ધિસંબદ્ધ વિષય પુરુષના સ્વરૂપનું આચ્છાદન કરી દે છે. આ જ પુરુષની સંસારાવસ્થા છે. જ્યારે બુદ્ધિને નાશ થઈ જાય છે ત્યારે વિષયાવછેટ થતું નથી એટલે પુરુષ ઉપરનું તે આચ્છાદન ટળી જાય છે. આ જ પુરુષને મેક્ષ છે. ૧૫૩ (૧) ન્યાયકુસુમાંજલિ ૧લે સ્તબક, કારિકા ૧૩ની ટીકા. પૃ.
૧૭૨. (૨) શાસ્ત્રવાર્તા સમુચ્ચય સ્થા. કલ્પલતા ટીકા. શ્લેક ૧૦૮ની ટીકાઃ (૩) સાંખ્ય તત્વપ્રદીપિકા પૃ. ૧૪૩.
