________________
૨૨૮
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
યુવાશરીરાત્મા તે ન જ કરી શકે ને ? આ આપત્તિ દૂર કરવા માટે બાલ્યુશરીર અને યુવાશરીર-બેયથી ભિન્ન-અને બેયમાં રહેનારે–એક જ સ્વતન્ત્ર આત્મા તમારે માને જ પડશે. એ આત્માએ જ બાલ્યુશરીરમાં રહીને એક વસ્તુને અનુભવ કર્યો છે અને એ જ આત્મા યુવાશરીરમાં રહીને એ. વસ્તુનું સ્મરણ કરે છે. [४०२] नात्माङ्गं, विगमेऽप्यस्य तल्लब्धानुस्मृतिर्यतः ।
व्यये गृहगवाक्षस्य, तल्लब्धार्थाधिगन्तवत् ॥१०॥
પ્રશ્ન-શરીર ભલે આત્મા ન હોય પણ શરીરનું ચક્ષુ રાદિ ઈન્દ્રિયરૂપ એકાદ અંગ આત્મા છે એવું અમારું મન્તવ્ય હેય તે કેમ?
જૈનનહિ શરીરનું ચક્ષુરાદિ અંગ પણ આત્મા પદાર્થ ન કહી શકાય. કેમકે તે અંગને નાશ થઈ ગયા પછી પણ તે વ્યક્તિને તે અંગથી અનુભવેલી વસ્તુનું મરણ થાય જ છે. જેમાં એક મહેલના પાંચ ઝરૂખા છે. તેમાંના એક ઝરૂખે બેસીને રાજા અમુક વસ્તુ જુવે છે. ત્યારબાદ અકરમાતું તે ઝરૂખો તૂટી પડે છે. કિન્તુ તે પછી પણ તે ઝરૂખાથી જે દશ્યને ચક્ષુથી જેવારૂપે અનુભવ્યું હતું તેનું સ્મરણ તે રાજાને થાય જ છે. આ જ રીતે પ્રસ્તુતમાં પણ બને છે. હવે જે ચક્ષુરાદિ ઈન્દ્રિયાત્મક અંગ જ આત્મા હેત તે તેને નાશ થઈ ગયા પછી તે ઈન્દ્રિયે અનુભવેલાનું સ્મરણ થઈ શક્ત જ નહિ. પરંતુ સ્મરણ તે થાય છે માટે તે