________________
૨૨૬
શ્રી અધ્યાત્મસાર અન્ય જુએ, આત્મા પ્રત્યક્ષ છે કેમકે તેના જે સંશચાદિજ્ઞાન સ્વરૂપ ગુણે છે તે પ્રત્યક્ષ જ છે. ગુણને ગુણીથી કથંચિત્ અભેદ હોય છે. માટે જે આત્માને જ્ઞાનગુણ પ્રત્યક્ષ છે તે ગુણી એ આત્મા પણ કથંચિત્ પ્રત્યક્ષ છે જ.
પ્રશ્ન-એ જ્ઞાન ગુણ દેહાદિને જ માની લેવામાં શું વધે છે?
ઉ-દેહાદિ અજીવમાં જ્ઞાનાદિ ગુણ રહી શકે જ નહિ. જો તેમ થાય તે નિર્જીવ મડદાને પણ જ્ઞાન હવાની આપત્તિ આવે. શું મડદામાં કઈ દી' કેઈએ જ્ઞાન જોયું છે ખરું?” માટે જ્ઞાનને તે દેહથી ભિન્ન એવા આત્મ દ્રવ્યને જ ગુણ માનવે જોઈશે. ૧૩૮
૪િ૦૦] વાયાનાં, શરીર શૈવ ધર્માતા !
नेत्रादिग्राह्यतापत्तेनियतं गौरवादिवत् ॥१७॥
વળી તમે ચાર્વાકેએ કહ્યું કે “અરું પદથી શરીરને જ લેવાનું” તે વાત પણ બરાબર નથી. જે આ રીતે અદ્દે એ શરીર હોય અને તેથી અહંતા એ શરીરને ધર્મ માને તે તેનું નેત્રાદિ ઈન્દ્રિયેથી પ્રત્યક્ષ થવાની આપત્તિ આવે. ગુરૂતા, લઘુતા, ગૌરતા વિગેરે શરીરના ધર્મો છે. જે શરીરના ધર્મો છે તે બધા નેત્રાદિ ઈન્દ્રિયેથી અનુભવાય છે (પ્રત્યક્ષ થાય છે.) હવે જે અહંતા પણ શરીરને ધર્મ હોય છે તે પણ નેત્રાદિ ઈન્દ્રિયોથી પ્રત્યક્ષ
૧૩૮. વિ. આવ. ભાષ્ય-૫૫૪.
