________________
૧૯૨
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
ભેદના અગ્રહરૂપ ભ્રમને કારણે જ દુઃખત્પાદરૂપ બુદ્ધિને હિંસાપર્યાય પુરુષમાં જણાય છે. એટલે પરમાર્થતઃ (વસ્તુતઃ) તે તે હિંસા પુરુષની છે એમ તે સિદ્ધ થયું જ નહિ. અને પુરુષમાં બુદ્ધિગત દુઃખત્પાદાત્મક હિંસાને જે ઉપચાર કર્યો એ ઉપચાર કાંઈ હિંસાના વતુસ્વરૂપના નિર્ણયમાં ઉપયેગી ન જ હોઈ શકે. ૧ ૦૭ [३५] न च हिंसापदं नाशपर्यायं कथमप्यहो ।
जीवस्यकान्तनित्यत्वेऽनुभवाबाधकं भवेत् ॥२७॥
વળી હિંસા પદ તે “નાશ” સ્વરૂપ પર્યાયનું વાચક પદ છે. હવે જે આત્મા એકાન્ત નિત્ય જ હોય છે તેમાં કેઈપણ હિસાબે તેને નાશપર્યાય ઉત્પન્ન થઈ શકવાનો જ નથી તે પછી આત્માની હિંસા ઘટી શકે તેમ નથી. છતાં, તમે એકાન્તનિત્ય આત્મામાં નાશવાચક હિંસાપદને પ્રગ કરે છે તે અનુભવથી તદ્દન વિરૂદ્ધ જાય છે. એકાન્તનિયનો નાશ સંભવી શકે જ નહિ. [રૂપરૂ શરીરના સભ્યો, નિત્યડક્ય ન સન્મા
विभुत्वे न च संसारः, कल्पितः स्यादसंशयम् ॥२८॥
વળી બીજા પણ કેટલાક દુષણે અહીં આવે છે. જે આત્માને એકાન્ત નિત્ય માનવામાં ન આવે તે ધન-કુટુંબાદિક સાથે તેને સંબંધ થવાની વાત તે દૂર રહી કિન્તુ શરીર સાથે પણ તે એકાન્તનિત્ય આત્માને સંબંધ થઈ શકશે જ
૧૦૭. 4. દ્વા. : ૮-૧૫ની ટીકા.
