________________
સખ્યત્વ
૧૮૭ વૈદિક –તે જ અહિંસાદિને બ્રહ્મ આદિ પદથી વૈદિક કહે છે. આમ બધાય શાની અહિંસાને માનવામાં તે એકવાક્યતા છે જ. માટે જે કઈ ધર્મશાસ્ત્ર હોય તે આ અહિંસાદિ પદાર્થનું નિરૂપક જ હોય એ વાત તે નિશ્ચિત થઈ જ જાય છે. [३४६] क चैतत्संभवो युक्त इति चिन्त्यं महात्मना । ___ शास्त्र परीक्षमाणेना-व्याकुलेनान्तरात्मना ॥२१॥
હવે સ્વસ્થચિત્તે શાસ્ત્રની પરીક્ષા કરતા મહાત્માએ, એ જોધી કાઢવું જોઈએ કે તે બધા ધર્મગ્રન્થોમાં શુદ્ધ એવી અહિંસાના નિરૂપણને સંભવ ક્યાં છે? ૧૦૨ [३४७] प्रमाणलक्षणादेस्तु नोपयोगोऽत्र कश्चन ।
तन्निश्चयेऽनवस्थानादन्यथार्थस्थितेर्यतः ॥२२॥
ગ્રન્થકાર પરમર્ષિએ પૂર્વકમાં જણાવ્યું કે, શાસ્ત્રપરીક્ષા કરતા મહાત્માએ શુદ્ધ એવી અહિંસા ક્યાં સંભવે છે?” તેને નિર્ણય કરે જોઈએ. “આ નિર્ણય કરવામાં પ્રમાણના લક્ષણ વિગેરેની કશી જરૂર નથી.” એ વાત અહીં તેઓ સ્પષ્ટ કરે છે.
પ્રત્યક્ષ-અનુમાન વિગેરે પ્રમાણે કહેવાય છે. તેના લક્ષણે જુદા જુદા કહેવામાં આવ્યા છે પણ આ પ્રમાણ લક્ષણેને અહીં કોઈ ઉપયોગ નથી.
૧૦૨. (૧) ઠા : ઠા : ૮-૧૦ - (૨) હારિ. અષ્ટકઃ ૧૩-૩.
