________________
સમતા
૧૩૫ માટે ઈષ્ટ જ હોય અને અમુક વસ્તુ અનિષ્ટ જ હોય એવું કાંઈ નથી.૬૪.
[२३९] एकस्य विषयो य: स्या-त्स्वाभिप्रायेण पुष्टिकृत् ।
अन्यस्य द्वेष्यतामेति, स एव मतिभेदतः ॥४॥ [२४०] विकल्पकल्पितं तस्माद्-द्वयमेतन्न तात्विकम् ।
विकल्पोपरमे तस्य द्वित्वादिवदुपक्षयः ॥५॥
એક માણસને જે (અમુક) વિષય પિતાના ચિત્તના અભિપ્રાયથી (અમુક વલણથી) રાગ કરાવતા હોય છે, તે જ વિષય બીજાને પિતાની અમુક જાતની માન્યતાને લીધે દ્વેષ કરાવનારે પણ બને છે.
એટલે તાત્પર્ય એ છે કે, મનની પદાર્થ તરફ જે રાગ રેષની પ્રક્રિયા થાય છે તે તેના પિતાના વિકલ્પ ઉપર જ અવલંબતી હોય છે.
જ્યારે રાગાદિને જન્માવનારા વિકલ્પને નાશ થઈ જાય છે ત્યારે તે રાગાદિને પણ નાશ થઈ જાય છે.
દા. ત. સામે બે પુસ્તકો પડ્યા છે. તે વખતે અપેક્ષા બુદ્ધિથી તૈયાયિક મતે) બે ય પુસ્તકમાં દ્વિત્વ નામને ગુણ ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે બે પુસ્તક તરીકે જોવાની અપેક્ષાને નાશ થાય છે ત્યારે તે બે ય પુસ્તકમાં ઉત્પન્ન થયેલા દ્વિતને પણ નાશ થાય છે.
૬૪. પ્રશમરતિ પ્રકરણ શ્લોક પરમે.
