________________
મમ–ત્યાગ
૧૩૧ ચ આત્મામાં સળવળવા દેતી નથી તે પછી રાગ નિમિત્તે જન્મતી મમતા તે એના સર્ભાવમાં જાગે જ ક્યાંથી? [२३२] प्रियार्थिनः प्रियाप्राप्ति, विना क्वापि यथा रतिः ।
न तथा तत्वजिज्ञासो-स्तत्त्वप्राप्ति विना क्वचित् ॥२४॥
જેમ પ્રિયતમાના પ્રેમીને, પ્રિયતમાની પ્રાપ્તિ વિના કશું ય ગમતું નથી, તેમ તવપ્રાપ્તિ (જગતના સ્વરૂપનું ભાન) થયા વિના તત્વના જિજ્ઞાસુને કશું ય ગમતું નથી. [२३३] अत एव हि जिज्ञासां, विष्टम्भति ममत्वधीः ।
विचित्राभिनयाक्रान्तः सम्भ्रान्त इव लक्ष्यते ॥२५॥ | મમત્વની લાગણીઓ તત્વ જિજ્ઞાસાને જાગવા જ દેતી નથી. આથી જ મમત્વાન્ય જીવ માતા પત્ની આદિ પ્રતિના ચિત્ર વિચિત્ર ચેનચાળાઓથી ભરપૂર બનેલે હાંફળાફાંફળે દેખાયા કરે છે.
[२३४] धृतो योगो, न ममता हता, न समताऽऽहता।
न च जिज्ञासितं तत्त्रं, गतं जन्म निरर्थकम् ॥२६॥
રે ! જેણે સર્વસંગ ત્યાગને વેગ ધારણ કર્યો પણ મમત્વ ભાવને ગળે ટૂંપો દીધે નહિ; સમતાને જેણે દિલથી ચાહી નહિ; તત્વને જાણવાની ઈચ્છા પણ ન કરી તે...
ભલે ને તેણે સાધુ વેષ ધારણ કર્યો હોય ! તેય એને જન્મારે પાણીમાં ગયે!
