________________
૧૨૪
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
[૨૨] નરસુન્ત, પત્ય, ટ્રામવિદ્યૌષધિવત્રતા
उपायैबहुभिः पत्नी, ममता क्रीडयत्यहो ॥४॥
આ મમતાપત્ની તે પિતાના પતિને અવિદ્યારૂપી ઔષધિ ખવડાવી દઈને તરત જ બળદીઓ બનાવી દે છે, અને પછી અનેક ઉપાથી એ વિવિધ કીડાઓ કરે છે. [२१३] एकः परभवे याति, जायते चैक एव हि ।
ममतोद्रेकतः सर्व, सम्बन्धं कल्पयत्यथ ॥५॥ એકત્વ–ભાવના
બિચારે જીવ! એકલે જ પરભવમાં જાય છે, એટલે જ જન્મ પામે છે, તેમ છતાં જન્મ મરણ વચ્ચે ઝોલાં ખાતા એ જીવનમાં મમતાના આવેગોથી અનેક સંબંધે ઉભા કરે છે. [२१४] व्याप्नोति महती भूमि, वटबीजाद्यथा वटः ।
तथैकममताबीजा - त्प्रपञ्चस्यापि कल्पना ॥६॥
વડલાના એક જ બીજથી ઉભે થ વડલો વિશાળ ભૂમિમાં પથરાઈ જાય છે, તેમ મમતાના બીથી જીવને સંસાર ખૂબ લાંબો પહોળો થઈ જાય છે. [२१५] माता पिता मे भ्राता मे, भगिनी वल्लभा च मे।
પુત્રી: સુતી જે મિત્રાળ, જ્ઞાતિ : સંતુત છે આથી [२१६] इत्येवं ममताव्याधि, वर्द्धमानं प्रतिक्षणम् ।
जनः शक्नोति नोच्छेत्तुं, विना ज्ञानमहौषधम् ॥८॥
