________________
પ્રીત કિયે દુખ હોય' “એટલે કે અત્યારે તે ખવીસનું કામ કરતા હોઈએ તે પણ એનું નામ જીભે નહિ લાવવાનું, એમને? ઠીક ભાઈ ઠીક, મારે પણ આ નવી દુનિયામાં પાછળ રહી ન જવું હોય તે એ બધા ઢોંગ-ધતૂરા ધારણ કરવા જ પડશે. પણ મારે જેની તહેનાત આ રીતે છૂપા રહીને બજાવવાની છે, તેનું નામ શું છે વારુ?”
“વાહ, બેટમજી કેવા પકડાઈ ગયા? તમે મારે વિષેની ગુપ્ત વાતો શી જાણો છો, જેથી મારા માર્ગમાં આડે આવવાની બડાશ મારતા હતા? હું મારા આશ્રયદાતા વિષે જે વાત કરતો હતો, તે તમારી પરીક્ષા લેવા જ નહોતો કરતો, એમ શાથી માની લીધું?”
“તે એમ વાત છે? દોસ્ત, તમે પણ જોઈ લેજો કે, થોડા જ વખતમાં હું તેમને આરપાર પામી જાઉં છું કે નહિ? અને એમ હું જાણવા પામીશ ત્યારે મારી સાથે બીજા હજાર જણ જાણવા પામ્યા હશે, એની ખાતરી રાખજો.”
પણ એ લોકોની વાત આગળ ચાલે, તે પહેલાં પાસેના કમરામાંથી એક ચીસ સંભળાઈ એટલે તરત એન્થની ફોસ્ટર, “બસ, મારું આવી બન્યું? એમ બોલતો હાંફળો હાંફળો તે ઓરડા તરફ દોડી ગયો. માઇકેલ લૅમ્બૉર્ન પણ પાછળ પાછળ દોડયો.
પણ એ ચીસ શાની પડી હતી, એ જાણવા આપણે આપણી વાર્તામાં થોડાં ડગલાં પાછાં ભરવાં પડશે.
ફોસ્ટર અને લેમ્બોર્ન જુદા કમરામાં ચાલ્યા ગયા ત્યારે ટ્રેસિલિયન બેઠકખાનામાં એકલો જ ઊભો રહ્યો. તે પેલા બેની પૂંઠ પાછળ તિરસ્કારભરી નજર નાખીને ગણગણ્યો, “એમી, મી, આ તારા સોબતીઓ ! તું અવિચારીપણે અને મારા પ્રત્યે જુઠ્ઠાણું આચરીને અહીં દોડી આવી, તેથી તારી પાછળ પાછળ હું પણ મારી જિંદગી બરબાદ કરીને કયાં કયાં – આવા માણસની સોબતમાં ભટક્યા કરું છું? પણ એક વાર મારા પવિત્ર અને હાર્દિક પ્રેમની પાત્ર તને બનાવેલી, એટલે તને ફસાવનારના હાથમાંથી અને તારી પોતાની જાત પાસેથી તેને છોડાવવી – બચાવવી જ રહી. અલબત્ત, ખરી પડેલા તારાને તેના મૂળ સ્થાને ફરી પાછો પ્રસ્થાપિત કરીને ચમકાવી ન જ શકાય, પણ – ”