________________
પ્રીત કિયે દુઃખ હોય' “હા, ડોનિગ્ટન કેસલના વનપાલે તેને હરણાની પેઠે બાણથી વીંધી નાખ્યો.”
“તેને બીજાને વન-વગડામાં ઘાલમેલ કરવાની બહુ ટેવ હતી; તે દોસ્ત તેની યાદમાં એક પ્યાલો ભરો.”
એની યાદ યથાયોગ્ય ઊજવાઈ રહી, એટલે માઈકે પૈવર્ગના પ્રાન્સ વિષે પૂછ્યું.
દશ વર્ષ થયાં, ફાંસીને માંચડે લટક્ય!” જવાબ મળ્યો.
“ઓહો, એને ચાંદનીમાં વિચરવાનું બહુ ગમતું, એટલે છેવટે ધરતીથી અધ્ધર લટકીને જ ગયો, કેમ? તો એની અને એને વહાલી ચાંદનીની યાદમાં એક પ્યાલો, દોસ્તો. અને હૉલ હેમ્પસીડની શી ખબર છે?”
એને રાજકીય ધમાલો બહુ ગમતી, એટલે બે-ત્રણ વર્ષ પહેલાં ડચૂક ઓફ નૉરફોકના કાવતરામાં ભાગ લેવા બદલ તેની પાછળ વૉરંટ નીકળ્યું અને ત્યારથી જ તે લાપતા છે.”
“તો આ બધાની જે વલે થઈ તે જાણ્યા પછી ટૉની ફેસ્ટર વિષે પૂછવું તે નકામું છે. કારણકે, એ તો વળી સૌને ટપે એવો હતો – એ ભાગ્યે સહીસલામત રહ્યો હોય.”
કો ટૉની ફેસ્ટર?”
“પેલો આગ-ભારથી કહેવાતે હતો તે! પેલા લૅટિમર અને રીલીને જીવતા સળગાવવા જતા જલ્લાદની મશાલ બુઝાઈ ગઈ અને કોઈ બીજાં તેને તેની મશાલ ફરીથી સળગાવી આપવા તૈયાર ન થયું, ત્યારે જે આગ લઈ આવ્યો હતે તે?”
હા, હા, એ ટૉની ફેસ્ટર તો ભલો ચંગો છે.” જાઇશે જવાબ આપ્યો; “પણ ભાણાભાઈ, તમે એને જો મોઢામોઢ આગ-ભારથી કહેવા જશે, તે તરવાર જ કાઢીને ઊભો રહેશે!”
કેમ? હવે તેને એ વાતની શરમ આવે છે? તે વખતે તે એ એવી બડાશ મારતે કે બળદને ભૂંજાતો જોવાનું ગમે તેટલું જ તેને અધમને ભૂંજાતો જોવાનું ગમે છે!”
૧. ઇંગ્લેન્ડને બિશપ અને શહીદ, કૅથલિક સંપ્રદાયની મેરી-૧ રાણી બની ત્યારે પોતાને પેટેસ્ટંટ પંથ બદલવાની ના પાડતાં નિકોલસ રીડલી સાથે તેને જીવતો સળગાવી મૂકવામાં આવ્યો હતો. (૧૪૮૫-૧૫૫૫)
