________________
વિચાર-ભૂમિકા ત્યજી કાર્ય-ભૂમિકામાં આવે છે; સાધન મટી સાધ્યનું રૂપ પકડે છે. કલાની સૂફમતા જેમ જેમ વધતી જાય છે તેમ તેમ સજન વધુ તીવ્ર ને તીક્ષણ બને છે. માનવીની ભાવના હવે મર્યાદા મૂકે છે–પ્રવાહ મટી પિંડ બને છે. માનવીની રસિકતા જગતના વિલાસી પદાર્થોથી ઘટી, વાસ્તવિક દર્શનની શુદ્ધિ પ્રત્યે વધતી જાય છે. એનું દર્શન પ્રકૃતિની નક્કરતા ભણી વળે છે. વિશ્વના વૈવિધ્યમાં એક એવં અખંડ રીતે વિલસતા. સમન્વયને અનુભવે છે. બાહ્ય સૌન્દર્ય કરતાં અત્યંતર સૌન્દર્યને વિપુલ વૈભવ એ નિહાળે છે. અને આંતરિક સૌન્દર્યનો માત્ર એક અંશ જ આ બાહ્ય સૌન્દર્યમાં છે એવી સત્ય પ્રતીતિ એને પ્રકૃતિ-મૂતિના દર્શનથી થાય છે. - આ રીતે આ પૂર્ણ કલાના કલાધરને અનેકમાં વિશ્વયનો સાક્ષાત્કાર થાય છે. વિસંવાદમાં સંવાદ કેળવવાની મહાન સિદ્ધિ અને પ્રાપ્ત થાય છે. નિજાનંદમાં સચિદાનંદની એને ઝાંખી થાય છે. આ ઝાંખી અ૫ કાલ પછી નૈસર્ગિક પ્રકાશમાં ફેરવાઈ જતાં, કૈવલ્યનો આવિષ્કાર થાય છે. નિરતિશય અખૂટ અનંત આનંદનો પ્રાદુર્ભાવ છે. આનું જ નામ પૂર્ણ કલા!
આ કલા અગમ્યને ગમ્ય, અબુદ્ધને બુદ્ધ, અવ્યક્તને વ્યક્ત તથા અપૂર્ણને પૂર્ણ બનાવે છે. આ કલા જ શાશ્વત સુખની અનુભૂતિ કરાવે છે. આ કલાને કલાધર સુખ તથા દુઃખને જલકમલની સ્વસ્થતાથી સંવેદ હોય છે. માટે જ હું એને ઝંખું છું. આ પૂર્ણ કલા એ મારા જીવનની સહચારિણી છે!
૫૧