________________
એક પ્યાલામાં ઘેાડું પાણી છે. શૂન્યતાદર્શી કહેશેઃ ચાલે અર્ધી ખાલી છે; પણ તાદર્શી કહેશે: ચાલે) અર્ધો ભરેલા છે.’
શૂન્યતાને જે ખાલી દેખાય છે તે જ વસ્તુ પૂર્ણતા પૂત દૃષ્ટિને ભરેલ જણાય છે. વસ્તુને કેવા દૃષ્ટિકાણથી જોવામાં આવે છે એના પર બધા આધાર છે, તે પરથી પદાર્થને પરિચય પૂર્ણ યા અપૂર્ણ થાય છે.
ક્રાઇસ્ટે પણ કદાચ આ જ વાત ધ્યાનમાં લઈને કહ્યું હશે: “As a man thinketh in his heart so is he”. માણસનાં ચિન્તન, વિચાર ને લાગણીએ એના કાર્ય અને જીવનને આકાર આપતાં હાય છે; અને અતે માણસ એવેા થઈ જાય છે.
સિંહનું બચ્ચું પણ અકરાંના ટેાળામાં વસી વિચારે કે હું અકરું છું; તા કાળે કરી એ સિંહબાળ જેવુ સિડુબાળ પોતાના આત્મવીને ગુમાવી ઘેટા જેવી ચેષ્ટા કરતું થઈ જાય છે—ડરી ડરીને ભાગતુ થઈ જાય છે.
માણસ વિચારે કે હું ખાલી છું, શૂન્ય છું, શૂન્ય થાઉ છું; તે વર્ષો જતાં આ વિચારના ધુમ્મસમાં શૂન્ય જેવે મૂઢ તે થઇ જાય તાય નવાઈ નહિ. કારણ કે એના વિચારે જ એને ક્યો છે, એને આકાર આપ્યા છે; એના વિચાર એ જ એનુ સર્જન છે.
૩૯
