________________
૧૫૮
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી! ઓળખથી તે બન્ને એકબીજાને માટે સહન કરે છે
અંજના સતીને પતિને વિગ ૨૨ વર્ષ રહ્યા. પવન જય સામે જુએ કે નહિ પણ બાઈ કહે કે, આ તે શરીરની વાત છે, ચાલે સંયમ પળાશે; તે છતાં એના આત્માને હું તારીશ. ૨૨ વર્ષે જ્યારે પવનંજયની આંખ ઊઘડે છે ત્યારે પશ્ચાત્તાપ થાય છે. રડે છે. કહે છે કે, “હું દુષ્ટ હતે.” પત્ની કહે છે કે, “તમે દુષ્ટ હતા જ નહિ. જે દુષ્ટ હતા તે આંસુ ક્યાંથી? હવે તે દુષ્ટતા પણ ધોવાઈ ગઈ ” જાણે કે ૨૨ વર્ષમાં કાંઈ બન્યું જ નથી. આવી વાત આત્માની ઓળખાણુથી થાય.
રત્નત્રયીની ત્રિપુટી જીવનમાં આવી જાય. ઓળખ થાય તે સંસાર જુદો જ બને. પછી તમે સાથે રહે પણ ઊર્ધ્વગતિએ પહોંચવા સદા તત્પર રહે. - આત્માની ઓળખાણ પછી નવમે ભવે રાજુલ અને નેમ મોક્ષ પામ્યાં. તેમે જ્યારે રાજુલને પરણવાની ના કહી ત્યારે રાજુલ તેની બહેનપણીને કહે છે, “એ ભલે હાથ પર હાથ ન મૂકે, પણ માથા પર તે હાથ મૂકશે ને?” આ આત્માની ઓળખાણ છે.
આત્મા છે એ જાતની સમજણ થાય ત્યારે દર્શનને પ્રારંભ થાય. એ માગે સાધના કરતાં કરતાં આત્મા કર્મમાંથી મુક્ત થાય આત્મા કષાય અને વિષયથી મુક્ત થયે એટલે દર્શનનું કામ પૂર્ણ થયું.
આત્મા માટે તલસાટ, ભૂખ તે સમ્યગ્દર્શન. હું ચેતન છું એ દર્શન. જ્યાં સુધી દર્શન નથી, ત્યાં
