________________
૨
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી !
ત્યારે વિવેક દીપક ધરે તે! જાણવું કે આ જ પ્રભુતા છે, પ્રભુ હવે દૂર નથી.
:: કાન્તા અને કનકના
6
એક આચાર્યે ઠીક જ કહ્યું છે પાતળા દોરાથી આખુંય વિશ્વ બધાયેલુ છે, પણ જે માણસનુ મન વિવેકથી એ બન્નેમાં વિરક્ત છે, તે એ ભુજાવાળા પરમેશ્વર છે.’
જેમાં વિવેક છે, જેનું માથુ પ્રલેાભના સામે નમતુ નથી, જેનું હૃદય લાભાતું નથી, જેના વિચારામાં ચાંચલ્ય ઊભું થતું નથી એવા પ્રકારના માણુસ દ્વિભુજ ભગવાન છે. ગગનના પેલા પનાના ભગવાનને ભલે ચાર ભુજા હાય, પણ આ તે આ પૃથ્વી પરના બે ભુજાવાળા ભગવાન છે, કારણ કે એનામાં વિવેકપૂર્ણ વિરક્તિ છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિનાં આપણાં જીવનમૂલ્યા એ પ્રભુતા તરફ જવાવાળાં મૂલ્યેા છે. તમે જોશો કે પાશવતાપ્રધાન જે પ્રવૃત્તિ છે, એ વૃત્તિપ્રધાન છે; વિચાર પ્રધાન જે જીવન છે, એ માનવપ્રધાન જીવન છે; અને જેની અંદર વિવેકપ્રધાન જીવન છે એ જીવનમાં જ પ્રભુતા વસેલી છે.
એક ભાઈ એ મને પૂછેલું કે, પ્રભુતાનું દશ ન કેમ થાય ? મેં કહ્યુ' : વૃત્તિ અને વિચારના વિસનથી.’ તે કહે ઃ
'
6
દૃષ્ટાન્ત ન આપી શકે ?’
:
મેં કહ્યું: આ કાગળ પર પ્રભુતા શબ્દ લખો.’ એમણે આ શબ્દ લખ્યા. પછી એમને પૂછ્યું;· તમારા ખીસામાં કઈ છે? ’ એ કહે : એક ગીની છે.' તા એને આ શબ્દ પર મૂકો. હવે
"
6
પ્રભુતા વંચાય છે?
