________________
ભવનું ભાતું ' એ તે વાત કરતાં થાકે નહિ. મરચુંમીઠું ભભરાવાય તેથી ય વધારે નાંખ્યું.
જોતજોતામાં આખા ગામમાં આ ગપસપે એવી તે હવા જમાવી કે મામાના ચારિત્ર્યની એક વખત મુક્તકંઠે પ્રશંસા કરનારા પણ આ પૂરમાં તણાયા.
વાતાવરણ ઘટ્ટ હતું. થોડાક શાણુ માણસનાં મેં ચૂપ હતાં. પણ શંકા તે સર્વત્ર હતી. ગઈ કાલે માનભરી દષ્ટિથી નિહાળતે વર્ગ આજે ધૃણા અને હીનદષ્ટિથી જોઈ રહ્યો હતે. તિરસ્કાર અને ધિકકારના અંધકારે ટેળાને ઘેર્યું હતું, અને તેથી જ ચૌટામાં મળેલા માણસે આ એક જ વાત અનેક રૂપમાં ઉચ્ચારી રહ્યા હતા.
મામાના હૈયામાં અત્યારે તુમુલ યુદ્ધ હતું. મૂળે એ નાજુક દિલને માનવી હતા, એમાં એમના પત્નનીના વિયોગે એ વધારે આળ થયે હતો. પણ આ પ્રસંગે તે એના હૈયાંને લેહી નીંગળતું કર્યું.
આ ઘા, આ લેકેપવાદ, આ હીનતાભરી દૃષ્ટિ, આ અધમ ગપસપ, એ ન સહી શક્યો. આ નિર્દોષ આત્માના રોમરોમમાંથી યાતનાના અંગારા પ્રગટી રહ્યા. અત્યારે એ એકલે હતે. એના આત્મામાં ભભૂકેલી આ આગને હોલવનાર એની પાસે કઈ જ સ્વજન ન હતું. બે ત્રણ મિત્રો હતા, પણ તેય લોકેષવાદના ભીરુ હતા; જરાક શાંતિ પ્રસર્યા પછી આવવાની ઈચ્છા કરતા હતા.
મામાની માનસિક યાતના અસહ્ય હતી. પિતાનું
