________________
૩૪૦
ભારતની એક વિસ્લ વિભૂતિ
ભાષણા કરવાની શકિત. શ્રી ધીરજલાલભાઈ. આ ચાય અર્થાંમાં વકતૃત્વશક્તિને વરેલા છે અને તેનાં મધુર ફલે ચાખવાને શક્તિમાન થયેલા છે.
તેઓ વિદ્યાથી અવસ્થામાં હતા, ત્યારે લેખા લખવામાં અને કાવ્યા રચવામાં રસ લેતા હતા, તેમ વકતૃત્વકલા કે વકતૃત્વશક્તિના વિકાસ કરવામાં પણ રસ લેતા હતા. તેમણે સરકારી શાલા છેડી રાષ્ટ્રીય ભાવનાવાળી થીં પ્રોપ્રાયટરી હાઈસ્કૂલમાં પાંચમી, છઠ્ઠી તથા સાતમી અંગરેજીના અભ્યાસ કર્યાં હતા, તેમાં સાતમી અગરેજીના અભ્યાસ વખતે તેઓ ત્યાંની વકતૃત્વસભાના મંત્રી બન્યા હતા અને તેનું યેાગ્ય સંચાલન કરતા હતા. જે તેમને વકતૃત્વશક્તિના વિકાસમાં રસ ન હેાત તે તેએ આ પદ્મ સ્વીકારત શા માટે ? અને તેનું સંચાલન કરત શા માટે ?
તેઓ દર શનિવારે શાલાના સમય પૂરા થયા પછી ત્યાં દોઢથી બે કલાક જેટલા સમય ગાળતા. તે વખતે ત્યાં કેટલાક વિદ્યાથી એ આવતા અને શાલાના કાઈ શિક્ષકના અધ્યક્ષપદે નિયત વિષય પર પાતાનું વક્તવ્ય રજૂ કરતા. તેમાં ભાષાની દૃષ્ટિએ, મુદ્દાઓની દૃષ્ટિએ કે રજૂ કરવાની દૃષ્ટિએ જે કચાશ કે ભૂલે રહેતી તેને ખ્યાલ સભાના અધ્યક્ષશ્રી આપતા અને તે પરથી વક્તાએ પેાતાની એ ભૂલા સુધારી લેવાની કાશીષ કરતા. આ વસ્તુના થોડા અનુભવ પછી શ્રી ધીરજલાલભાઈને એમ લાગ્યુ કે અહી મહિનામાં એક વાર જાણીતા વક્તાઓને નિમંત્રવામાં આવે તે તેમાંથી ઘણું જાણવાનું મળે. તેમને
