________________
૨૮૦
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ પણ સમાવેશ થાય છે. તાત્પર્ય કે ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક વલણવાળા પુરુષ નાટકની રચના કરે, તેમાં કઈ જાતની વિસંગતિ નથી.
જે નાટક એક હલકી વસ્તુ હોત તે ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક વલણવાળા પુરુષોએ તેને સ્પર્શ જ ન કર્યો હોત. પણ
જ્યારે તેમણે આટલી મોટી સંખ્યામાં નાટક લખ્યાં છે, ત્યારે એ વસ્તુ નક્કી છે કે નાટક એ મૂળમાં હલકી વસ્તુ નથી, વાસ્તવમાં એ એક પ્રકારની લલિતકલા છે અને તેથી જ તે રાજમાન્ય–સમાજમાન્ય થયેલી છે.
અહીં એ પણ જણાવી દઉં કે પૂર્વકાલમાં નાટકની રચના અંગે ઘણું ઊંચું ધોરણ જળવાતું અને તે પરંપરા લગભગ વીસમી સદીના પ્રારંભ સુધી સારી રીતે જળવાઈ રહી હતી. પરંતુ ત્યાર પછી લોકોના આનંદનું ધેરણ બદલાવા લાગ્યું, એટલે નાટકમાં હળવો હાસ્યરસ દાખલ થયે અને છેલ્લાં દશર્વીશ વર્ષમાં તો લોકોના આનંદનું ધારણ છેક જ નીચે ઉતરી જતાં તેમાં અશ્લીલતા પણ પ્રવેશી ચૂકી છે. આ સંગોમાં કેઈ નાટકને હલકી વસ્તુ માને અને તેનાથી બચવા અનુરોધ કરે, તે એ સમજી શકાય એવું છે. પરંતુ બધાં નાટકો આવાં હોતાં નથી. તેમાં સારા અને સુંદર નાટકે પણ અવશ્ય હોય છે.
શ્રી ધીરજલાલભાઈ એ જે નાટક લખ્યાં છે, તે આ પ્રકારનાં છે, એટલે કે ઉચ્ચ કોટિનાં છે અને તે લોકોનાં હૃદયમાં ભવ્ય ભાવોની ભરતી કરવામાં સફલ થયેલાં છે.”
