________________
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ કલાને ગુપ્ત રાખવાની એક પ્રથા પડી ગઈ છે. કાં તો કલાકાર કલાચાર બને છે કાં કલાની આસપાસ ગૂઢ રહસ્યભર્યું વાતાવરણ ઉત્પન્ન કરી પોતાની મહત્તા વધારવા મથે છે. આને પરિણામે આપણી કેટલીય કલાઓ અને કેટલાય હુન્નર બગડી ગયા અને નાશ પામ્યા. શ્રી ધીરજલાલભાઈએ સ્મરણકલાનું ઊંડું અવગાહન કર્યું છે અને તેના પરિણામે તેઓ પોતાના ગુપદની મહત્તા ઠીક ઠીક વધારી શક્યા હત, પરંતુ તેમણે તેમ ન કરતાં પિતાના અભ્યાસ અને પિતાની તપશ્ચયન ફલ આ “સ્મરણકલા” નામના અપૂર્વ ગ્રંથમાં પ્રકટ કરી ગુર્જર જનતા સમક્ષ ખુલ્લાં મૂકી દીધાં છે અને રમણિકલાની વિવિધ કુંચીઓ ગુર્જર જનતાના હાથમાં મૂકી દીધી છે. આ ગ્રંથને ઠીક ઠીક વિચાર કરીને હું અપૂર્વ કહું છું. મને યાદ છે, ત્યાં સુધી સ્મરણકલા વિષે આ કેઈ ગ્રંથ ગુજરાતીમાં પ્રસિદ્ધ થયો નથી.”
જેમને પોતાની સ્મૃતિ સુધારવી છે કે અવધાન પ્રયોગો શીખવા છે, તેમને માટે આ ગ્રંથ આશીર્વાદરૂપ છે, પરંતુ હાલ તે અપ્રાપ્ય બનેલ છે.
આ ગ્રંથ ઘણો ઉપયોગી જણાતાં તેરાપંથ સંપ્રદાયના મુનિશ્રી મોહનલાલજી “શાલે” તેને હિંદી, અનુવાદ કરેલ છે અને તે “રાજસ્થાન પ્રાકૃત ભારતી સંરથાન
જ્યપુર” તરફથી સને ૧૯૭૯ માં પ્રકટ થયેલ છે. આ હિંદી અનુવાદ આજે ઉપલબ્ધ છે.
