________________
ર૩પ
શ્રી ધીરજલાલ શાહ
આ હિંદી અનુવાદની ૫૦૦ પ્રતિ બિહાર રાજ્યના પુસ્તકાલયમાં ત્યાંના શિક્ષાવિભાગ મારફત મેકલાઈ હતી, ૪૦૦ પ્રતિઓ રાજસ્થાન રાજ્યના પુસ્તકાલયોમાં ત્યાંના શિક્ષાવિભાગ તરફથી મોકલાઈ હતી, ૩૫૦ પ્રતિઓ લેકસભાના સદસ્યોને ભેટ તરીકે આપવામાં આવી હતી અને ૧૦૦ પ્રતિ ભૂદાનને લગતી ભારતની વિવિધ સંસ્થાઓને મોકલાઈ હતી. આ રીતે આ ગ્રંથને સારો પ્રચાર થયો હતો.
આ પ્રકાશન પછી શ્રી ધીરજલાલભાઈને એમ લાગ્યું કે શ્રી વિરવચનામૃતને અનુવાદ બંગાળમાં પણ થ જોઈએ, એટલે તેમણે કલકત્તામાં પાંચ સજજનેની એક ખાસ સમિતિ નીમી હતી અને તેના દ્વારા એક બંગાલી વિદ્વાનને એ કાર્ય સંપવામાં આવ્યું હતું. વિશેષમાં આ બંગાળી અનુવાદને વિશેષ પ્રચાર થાય તે માટે તે વખતના બંગાળના મુખ્યમંત્રી શ્રીમાન્ પી. સી. સેનની મુલાકાત લેવામાં આવી હતી. તેમણે આ વિચારને સ્વીકાર કર્યો હતો. અને ૩૦૦૦ નકલે સરકાર તરફથી લેવાની બાંહેધરી પણ આપી હતી, પરંતુ જે બંગાલી વિદ્વાનને અનુવાદનું કામ સંપાયું હતું, તે તેમણે ઘણું વિલંબમાં નાખ્યું અને છેવટે જે અનુવાદ રજૂ કર્યો, તે સંતોષકારક ન જણાતાં એ કામ ત્યાં જ અટકી પડ્યું.
ત્યાર પછી શ્રી વિરવચનામૃતને અંગ્રેજી અનુવાદ તૈયાર કરી ભારતની પ્રસિદ્ધ વિદ્યાપીઠ તથા પ્રાધ્યાપકોને
