________________
૧૭૦
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિઃ
પર થઇ ને આવતી હતી, એટલે વિશેષ શીતળ લાગતી હતી. રાત્રિ થતાં ચંદ્રના ઉદય થયા ને પાણી રજતરસથી રસાઈ ગયું. એ ચાંદનીમાં કરેલી હેાડીની સહેલ કરી વિસરાશે નહિ. પહાડની એકાંત, રાત્રિના સમય, તેમાં શાંતિપ્રશ્ન ચાંદની. મનપુર આ સમયની અજબ અસર થતી હતી. આધિ, વ્યાધિ ને ઉપાધિથી ભરેલા જીવનના સઘળે. સંતાપ અહીં દૂર થતા હતા. ભર્તૃહરિએ હિગિારની શિલાપર ધ્યાન ધરી પરમ શાંતિ પામવાની ઈચ્છા પ્રદર્શિત કરી હતી, તેવી ઇચ્છા હરકેાઈ મુમુક્ષુને અહીં પણ થાય તેમ હતી.
સાથીએ એક પછી એક સહુ નિદ્રાધીન થયા. હું આ સૌંદય ના લાભ ચૂકી નિદ્રાં લઈ શકતા ન હતા. સાથે જ બધાની દેખરેખ રાખવાની જોખમદારી હતી. હાડી મધરાતે એક ખડક આગળ નાંગરીને ખલાસીએ એક ખડકપ ચડી સૂઈ ગયા.
રાત્રિ શમશમાકાર વહી જતી હતી. નર્મદાનાં નીર ખડકા સાથે અથડાઈને ધીમાં ધીમાં ગાન કરતા હતાં. એ પાણીમાંથી વખતે વખતે જળચર પ્રાણીએ! ડાકિયા કરતાં ને પાછાં પ!ણીમાં મગ્ન થઈ જતાં. ન દાજીમાં સ્થળે સ્થળે મગ રાના વાસ છે એ હું જાણતા હતા, એટલે તેનું અચાનક આગમન ન થાય એની સાવધાની રાખતા હતા. મારી આ મૂર્ખતાભરી સાવધાનીથી જાણે આજીમાજીના ખડકા ભયંકર હાસ્ય કરવા લાગ્યા ને તેમની મૂંગી વાણીમાં કહેવા લાગ્યા :
