________________
૧૧૪
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ ભાવાત્મક હોય કે ચાલુ વિષય પર ન હોય તો તેઓ પ્રકાશન માટે તરત જ નને સુણાવી દે છે અને કદાચ પ્રકાશન હાથ ધરે તે પણ લેખક પર મોટી મહેરબાની કરતા હોય, એ રીતે તેનું પ્રકાશન કરે છે, પછી લેખકને તેનું મહેનતાણું આપવાની તે વાત જ ક્યાં રહી ! કદાચ મહેનતાણું આપવાની ચેષ્ટા કરે તે રકમ એટલી કંગાલ હોય છે કે તે લેતાં પણ લેખકને શરમ આવે. વળી આગળ વધતાં રોયલ્ટીઓ નક્કી થાય તે તેમાં પણ ગરબડ-ગોટાળા થાય છે. એક સ્વમાની લેખકને આ બધું રુચિકર થાય એમ નથી. મને પોતાને તો આ પરિસ્થિતિ પર નફરત જ હતી, એટલે મનથી સંકલ્પ કર્યો કે મારા સાહિત્યનું પ્રકાશન તથા વિતરણ માટે જ કરવું. આ રીતે હું પ્રકાશનના વ્યવસાયમાં પડ્યો, પણ મારી દૃષ્ટિ વ્યાવસાયિક ન હતી, તેમાં ભાવના ભારોભાર ભરેલી હતી, એટલે મેં અ૫ કિમતે આ પુસ્તકોને પ્રચાર આરંભ્યો અને તેમાં જાતમહેનત કરવા માંડી. મને સહુથી વધારે વિશ્વાસ મારી જાતમહેનત પર હતા. વિશેષમાં મારા કેટલાક મિત્રો તથા સહૃદયી સજ્જને વિદ્યાર્થી-વાચનમાલાના સેના વિતરણમાં ઉપયોગી થશે, એવો પણ મારો ખ્યાલ હતું. આ રીતે વિદ્યાથી—વાચનમાલાના સેટનું વિતરણ કાર્ય આગળ વધ્યું અને તે નવમી શ્રેણી સુધી પહોંચ્યું. આ પ્રસંગે મારે સ્વ. શ્રી મોતીભાઈ અમીન, સ્વ. શ્રી મણિલાલ બાલાભાઈ નાણાવટી તથા સ્વ. શ્રી જેઠાલાલ જોશી વગેરેને યાદ કરવા
