Page Text
________________
પર
તત્વવિચાર અને અભિનંદના
કોઈ નિયમ નથી, અને વ્યક્તિ સ્વચ્છ વતી શકે છે. ગીતા બતાવે છે કે બાહ્ય આચરણ પાછળ એક સનાતન નિયમ છે જે ત્રિકાળસત્ય છે અને જેને અવલંબીને માણસ સમયે સમયે પિતાનું કર્તવ્ય નકકી કરી શકે છે તેમજ જેને ત્યજીને ભવાટવિમાં ભટક્યા કરે છે. ગીતા જીવનને માર્ગદર્શક ભોમિયો છે. તેણે એક જ્યોતિ આપી છે, જેના પ્રકાશે અંધકારમય દેખાતા આ સંસારમાં માણસ પોતાને માર્ગ શોધી શકે છે. ગીતા માટે મોક્ષ એટલે સંસારત્યાગ કે સંન્યાસ નહિ. એક માન્યતા એવી છે કે વ્યવહાર અને મોક્ષધર્મ પરસ્પર વિરોધી છે. એકને પ્રાપ્ત કરવા બીજાને ત્યાગ કરવો જોઈએ. ગીતાએ બતાવ્યું છે કે મેક્ષ અને સદ્વ્યવહાર વચ્ચે આવો કોઈ વિરોધ નથી. ગીતાએ ધર્મને વ્યવહારમાં ઉતાર્યો છે.
જે ધર્મ વ્યવહારમાં માર્ગદર્શક બની ન શકે તે સાચો ધર્મ નથી અથવા ધર્મની ખોટી સમજણ છે. ,
ગીતા જેમ સ્મૃતિગ્રંથ નથી, તેમ તત્વજ્ઞાનને ગ્રંથ પણ નથી. ઉપનિષદ અને બ્રહ્મસૂત્રોનું તેમાં દહન છે, પણ તત્ત્વજ્ઞાનનું યુક્તિપૂર્વકનું નિરૂપણ તેમાં નથી. ગીતા ધર્મનું એક મહાન કાવ્ય છે. તેમાં કાવ્યની પુનરુકિત તથા અત્યુક્તિ પણ છે. ગીતામાં કેટલુંય એવું છે કે જે શરૂઆતમાં, કદાય લાંબા સમય સુધી સમજાય નહિ. કેટલુંક પરસ્પર વિરોધી લાગે. કેટલુંક બુદ્ધિગમ્ય ન લાગે. ગીતાને સમજવા માટે શ્રદ્ધા- reverent mind, અંધશ્રદ્ધા નહિ સાચી શ્રદ્ધાની જરૂર રહે છે. ગીતાને સમજવા માટે રાજમાર્ગ તે તેણે કહેલું આચરણમાં મૂકવાનો પ્રયત્ન કરવો એ જ છે. અનુભવે વધુ અને વધુ સમજાતું જાય.
તો હવે યોગેશ્વર શ્રીકૃષ્ણ બતાવેલ યોગમાર્ગ શું છે તે જોઈએ. એક વાક્યમાં કહેવું હોય તે કર્મફળત્યાગ. ગીતાનું આ મધ્યબિંદુ છે. ગીતાને સમજવા માટે કર્મફળત્યાગ શું છે તે સમજવાની જરૂર છે.
દેહ છે ત્યાં સુધી કમ છે જ. કર્મથી કોઈ છૂટી શકતું નથી. કમાત્રમાં દોષ પણ છે, કર્મ બંધન છે. તે સમસ્યા તે એ છે કે કર્મથી છુટાતું નથી, તે કર્મબંધનથી કેમ છૂટવું ? ગીતાએ કહ્યું: નિષ્કામ કર્મથી, સવા કર્મો ઈશ્વરને અર્પણ કરીને, અનાસક્તિથી, કર્મફળને ત્યાગ કરીને. ત્રીજા અધ્યાયમાં કહ્યું છે:
કમ ન આદરે તેથી, નિષ્કમ થાય ના જન; ન તે કેવળ સંન્યાસે મેળવે પૂર્ણ સિદ્ધિને. .
| SR No. | 005911 |
| Book Title | Tattvavichar ane Abhivandana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah and Others |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 186 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |