________________
મહામૂલા જીવનમાંથી હું શું શીખ્યો ?
આ દુનિયામાં ભાતભાતના લોકે છે. એમની વચ્ચે મનની સમતુલા રાખી માણસે જીવન પ્રત્યેની દષ્ટિ કેળવવી જોઈએ. માણસનાં બંધન અને મોક્ષનું કારણ તેની પ્રકૃતિ છે. સંજોગો, પુરુષાર્થ અને પ્રકૃતિ માણસની અભિગમ નક્કી કરે છે. માણસે જાણવું જોઈએ કે તે પોતાની પ્રકૃતિ અને સંજોગો ઉપર વિજય મેળવી શકે છે. માણસે સૌથી મોટી વાત જીવનમાં શીખવાની હેય તે તે તેની નિર્ણય કરવાની શક્તિ છે, કે તેણે ક્યાં જવું છે.
માણસ સફળ થાય ત્યારે દુઃખના દિવસે યાદ કરે છે. તેમાં તેને અહમ પોષાય છે. માણસ દુઃખી હોય ત્યારે ભૂતકાળનું સુખ યાદ કરવામાં દુઃખી થાય છે. માણસે સુખ અને દુઃખમાં સરખું મન રાખી ચિત્ત સ્વસ્થ રાખવું જોઈએ, નુવાદ સમંજીવ અમારામ વાયો
અંતમાં એક વાત કહેવાની. દુનિયામાં હિંસા-અહિંસા, સત્ય-અસત્યના હં ચાલ્યા જ કરે છે. એમાંથી એક જાતની વૃત્તિ મારે ? હું શું કરવાને ? જગત જાય ખાડામાં” –ઊભી થાય છે. પણ માણસે વિચારવું જોઈએ કે મારે ફાળે હિંસાના-અસત્યના પલ્લામાં છે કે અહિંસાના સત્યના પલ્લામાં છે ? માણસ દુનિયા ઉપર સ્વર્ગ તે ન ઉતારી શકે, પણ દુઃખનાં કારણે જરૂર ઓછાં કરી શકે, અને માણસ પોતાના જીવનની સંધ્યાએ એમ કહી શકે કે સત્યના, અહિંસાના પલ્લામાં એક પાંદડી મૂકવાનું મેં કામ કર્યું છે–આવું કંઈક ચિંતને આપણે કરીએ તે. એ એનું જીવનસાફલ્ય છે.
૧-૭૬૮
