________________
૧૫૮
તત્ત્વવિચાર અને અભિવંદના પાર્લામેન્ટને મૂળભૂત હક ન કરવાનો અધિકાર નથી એવું જે જજોએ કહ્યું તેમની સમક્ષ બે મોટી મુશ્કેલીઓ આવીને ઊભી રહી. એક, એ કે ૧૯૫૧થી મૂળભૂત હકેમાં કેટલાક મહત્ત્વના ફેરફાર થયા છે, ખાસ કરી મિલક્તના હકમાં જેને આધારે દેશમાં, ચીફ જસ્ટીસ મુબારાવને શબ્દોમાં કહીએ તો મોટે Agrarian Revolution થઈ ગયે. જમીનદારીઓ નાબૂદ થઈ અને લાખ એકર જમીનની હેરફેર થઈ. જે આ ફેરફાર કરવાને પાર્લામેન્ટને ડુંક ન હતા તા.૧૯૫૧થી કરેલ ફેરફારો બધા ગેરબંધારણીય ગણાવા જોઈએ અને તેને આધારે જમીનદારીઓ નાબૂદ થઈ છે તે પાછી લાવવી જોઈએ. આ નિર્ણય કોર્ટ માટે પણ અશકય હતા. એવું કાંઈ કરવાના પ્રયત્ન કરે તો મોટો બળવો થાય. એટલે બહુમતી ચુકાદો આપ્યો તે છ જજોએ એક નવો માર્ગ શો. .
આ નવો માર્ગ prospective overruling એટલે કે આજ સુધી. પાર્લામેન્ટ જે કર્યું તે ગેરબંધારણીય હતું છતાં બંધારણીય ગણવું અને હવે પછી પાર્લામેન્ટને તેમ કરવાને અધિકાર નથી એમ જાહેર કરવું. આ અમેરિકન doctrine છે. આપણા બંધારણને અનુકૂળ નથી, છતાં તેને લગાડી દીધું. ચીફ જસ્ટીસ મુબારાવે કહ્યું: “As this Court for the first time has been called upon to apply the doctrine evolved in a different country under different circumstances, we would like to more varily.” આ નવા સિદ્ધાંત વિષે જસ્ટીસ વાંછુએ કહ્યું:
“We must say we are not prepared to accept the doctrine of prospective overruling.” .
જસ્ટીસ બચાવતે કહ્યું :
" If they ( amendments of fundamental rights by Parliament ) are void, they do not legally exist from their very inception. They cannot be valid from 1951 to 1967 and invalid thereafter.”
પણ ચીફ જસ્ટીસ મુબારાવના અભિપ્રાય મુજબ તે આ સુધારાઓ ૧૯૬૭ પછી પણ ગેરકાયદેસર નથી. તેને તે કાયમ માટે કાયદેસર ઠરાવ્યા. જે સત્તરમાં સુધારાને તેમણે ગેરકાયદેસર ગણ્યો અને જેને માટે ગલકનાથે અરજી કરી હતી તે સુધારો કરવાને પાર્લામેન્ટને અધિકાર નથી એમ કહી તે સુધારા કાયમ માટે સ્વીકાર્યો અને ગલકનાથની અરજી કાઢી નાખી. છ
