________________
તત્ત્વવિચાર અને અભિવદના
constitution કરેલ કાયદા છે. ખીજા પ્રકારના કાયદા ત ખધારણમાં જ ફેરફાર કરતા કાયદા-constitutional amendment. આવા પ્રકાર કાયદા પાર્લામૅન્ટ કરે ત્યારે માત્ર legislative process નથી, પણ constituent power-ખધારણ ઘડવાની અને તેમાં ફેરફાર કરવાની સત્તાને અમલ કરે છે. જે જજોએ પાર્લામૅન્ટને મૂળ અધિકારમાં ફેરફાર કરવાની સત્તા છે એમ ઠરાવ્યું તેમણે કલમ ૧૩ ના એવા અથ કર્યા કે તેમાં જે કાયદાના ઉલ્લેખ છે તે સામાન્ય કાયદો, બધારણમાં ફેરફાર કરતા કાયદો નિઉ, ગાલકનાથના સમાં જે છ જજોએ પાર્લામૅન્ટને આવી સત્તા નથી એમ કરાવ્યુ તેમણે એ અભિપ્રાય આપ્યા કે કલમ ૧૩ માં જણાવેલ કાયદામાં બંધારણમાં ફેરફાર કરતા કાયદાને પણ સમાવેશ થાય છે, માટે પાર્લામૅન્ટ એવા કાઇ કાયદા કરી. શકતી નથી.
૧૫૨
શકરીપ્રસાદના કેસમાં ૧૯૫૧ માં આ પ્રશ્નના પ્રથમ ચુકાદો સુપ્રીમ કોર્ટ આપ્યો તે તેમાંના બે ફકરાથી સ્પષ્ટ થશે:
The State ' includes parliament (article 12) and law” must include a constitutional amendment.
Although “law' must ordinarily include Constitutional law, there is a clear demarcation between ordinary law which is made in the exercise of legislative power and Constitutional law which is made in exercise of constituent power.
66
"We have here two Articles, each of which is widely phrased, but conflicts in its operation with the other. Harmonious Construction requires that one should be read as controlled and qualified by the other."
શંકરીપ્રસાદના કેસમાં પાંચ જજોએ સર્વાનુમત આ પ્રમાણે અથ કર્યાં. ગેાલકનાથ કેસના છ જો જેણે વિરુદ્ધ અભિપ્રાય આપ્યા તેમાંના નીચેના ફકરાઓથી મતભેદ સ્પષ્ટ થશે :
"An amendment of the constitution is made only by legislative process with ordinary majority or special majority as the case may be. Therefore, amendments
