________________
મૂળ અધિકાર
૧૪૯
આ ચુકાદાને માન્ય રાખી, ત્યારપછી, સુપ્રીમ કોર્ટ, હાઈકોર્ટ અને બીજી કોર્ટમાં ઘણા ચુકાદા અપાયા છે. ત્યારપછી ૧૯૬૪માં સત્તરમા સુધારા થયા જેણે મૂળ અધિકારામાં કેટલાક ફેરફારો કર્યા. ફરીથી સુપ્રીમ કોર્ટને અરજી કરવામાં આવી કે આવા ફેરફાર કરવાની પાર્લામૅન્ટને સત્તા નથી. આ કેસમાં અરજદાર સજ્જનસિંહ હતા. આ અરજીમાં શંકરીપ્રસાદના "સના ચુકાદાને પડકારવામાં આવ્યા ન હતા. ખંતે પક્ષે સ્વીકાયું હતું કે ચુકાદા ખરાખર છે. પણ ખીજાં કારણેાથી સત્તરમા સુધારાને પડકારવામાં આવ્યા હતા. સુપ્રીમ કોર્ટે સર્વાનુમતે આ બીજા કારણેાતે માન્ય રાખ્યાં નહિ. પણ આ ટૅસમાં ચુકાદા આપ્યા તે પાંચ જજોએ શંકરીપ્રસાદના ચુકાદાને પણ ફરીથી તપાસ્યાજે જરૂરનું તંતુ –અને તમ કરતાં, ત્રણ જોગજેન્દ્રગડકર, વાંછુ અને રઘુવર દયાલે, શ કરીપ્રસાદના ચુકાદાનું પૂર્ણ સમ ન કર્યું; એ જજો, મુદ્દાલકર અને હિદાયતુલ્લાએ આ‘ ચુાદા વિશે શકા ઉડ્ડાવી; સત્તરમા સુધારા સુપ્રીમ કૉર્ટે આ કેસમાં સર્વાનુમતે માન્ય રાખ્યા.
૧૯૬૫માં ગાલકનાથ નામની વ્યક્તિએ સુપ્રીમ કોટ તે અરજી કરી ફરીથી મુદ્દા ઉઠાવ્યે કે સત્તરમા સુધારા કરવાની પાર્લામેન્ટને સત્તા ન હતી, શકરીપ્રસાદના કેસને ચુકાદા ખાટા છે અને સુપ્રીમ કોર્ટે ફરીથી તેની વિચારણા કરવી જોઈએ. સજ્જનસિંહના કેસમાં બે જજોએ શ કરીપ્રસાદના કૈસના ચુકાદા વિષે શંકા ઉઠાવી હતી તેના આધારે લઈ સુપ્રીમ કૉર્ટ તે ચુકાદાની ગેલકનાથના કેસમાં ફરી વિચારણા કરી. આ વખતના વડા ન્યાયમૂર્તિ જસ્ટીસ સુબ્બારાવ દઢપણે એવા મતના હતા, કે પાર્લામૅન્ટને આવી સત્તા હેવી ન જોઈએ. એટલે તેમણે ૧૧ જજોની ખેંચ રચી, શકરીપ્રસાદના ચુકાદાને ખદલાવવા તક લીધી. ખીજા કાઈ વડાન્યાયમૂર્તિ હાત તા કદાચ આવુ બન્યું ન હેત. આ વખતે જે ૧૧ જજોએ આ કેસ સાંભળ્યા, તેમાંથી ૬ જોએ શંકરીપ્રસાદ દેસના ચુકાદાને ખોટા ઠરાવ્યા. પાંચ જજોએ તેનું સમર્થન કર્યું'. એટલે એકની બહુમતીથી શ કરીપ્રસાદના કેસને ચુકાદો રદ થયા અને પાર્લામેન્ટને મૂળ અધિકાર છીનવી લેવાય અથવા ન્યૂન થાય એવા બંધારણમાં ફેરફાર કરવાની સત્તા નથી એમ એ વખતે સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય થયી ગણાય.
આવી રીતે, ૧૬ વર્ષ પછી, સુપ્રીમ કૉર્ટ એકની બહુમતીર્થી, પેાતાને અભિપ્રાય બદલાવ્યા.
સંખ્યાની દૃષ્ટિએ જોઈએ તા શ'કરીપ્રસાદના કેસમાં પાંચ જજોએ સર્વાંનુમતે ચુકાદો આપ્યા, સજ્જનસિંહના કેસમાં ત્રણુ જજોએ તેનુ પૂર્ણ સમર્થન