________________
結
તત્ત્વવિચાર અને અભિવ‘દના
લીધી. પણ એ સ`ન્યાસ જુદા પ્રકારના હતા. એ સન્યાસ માત્ર આત્મસાધનામાં નિમગ્ન થવાના જ નહિ પણ માનવસેવાના સંન્યાસ હતાં. It combined the ideal of contemplation with the idea of human service. – તે સંન્યાસની કલ્પનામાં ધ્યાનના આદશ સાથે માનવસેવાના આદર્શ ના મેળ જોડવામાં આવ્યા હતા.
પણ આ પ્રતિજ્ઞાને આકાર આપતાં બીજા ૧૧ વર્ષ વહી ગયાં. તે પહેલા વિવેકાનંદે ઘણું જાણવાનું હતું, ઘણું કરવાનું હતું. પરમહંસના અવસાન સમયે વિવેકાનંદની ઉંમર માત્ર ૨૩ વષઁની હતી. ભારતની ભૂમિ, તેની જનતા અને તેના આત્માના તેણે પરિચય કરવાના હતા. આ માટે તેમણે પરિભ્રમણ આદર્યું. પાંચ વર્ષ સુધી આ મહાપરિત્રાજક તિબેટથી કન્યાકુમારી સુધી ફરી વળ્યા. ભારતવર્ષની ભયંકર ગરીબાઈને અનુભવ કર્યાં અને તેને આત્મા કકળી ઊઠયો. મારા દેશબાંધવા માટે હું... શુ કરુ છું તે એક જુનાદ તેના અંતરને ચીરી રહ્યો. તેને એક વિચાર સ્ફુર્યા કે પશ્ચિમમાં જઈ વેદાંતના સંદેશ ત્યાંની પ્રજાને આપું અને તેની પાસેથી લક્ષ્મી લાવી ભારતની પ્રજાની ગરીબાઈ ઓછી કરું. અને તેમને એ તક મળી. શિકાગોમાં વિશ્વમ પરિષદ થવાની છે તે સાંભળ્યું અને ત્યાં જવાતા તેમણે નિહઁય કર્યો. આ સમયે નરેન્દ્ર મટી તે સ્વામી વિવેકાનંદ થયા.
સ્વામી વિવેકાન ંદે ૧૮૯૩માં કરેલી અમેરિકાની યાત્રા એક અદ્ભુત પરાક્રમ હતું. તેમણે સાહસથી ઝ ંપલાવ્યું. વિશ્વધમ પરિષદ વિશે કોઈ ચોક્કસ માહિતી તેમને ન હતી. તે કયાં અને કયારે ભરાવાની છે તેની ખબર ન હતી. તેમાં કાને સ્થાન છે તે જાણતા ન હતા. તેમની પાસે કંઈ પરિચયપત્રાન હતા. એક માત્ર ઈશ્વરમાં શ્રદ્ધા રાખી પેાતાના આત્મવિશ્વાસથી ૩૦ વર્ષના આ સન્યાસી ઊપડયો અને ફરતાં ફરતાં અઢી મહિને શિકાગા શહેરમાં આવીને ઊભા રહ્યો. એનાં સમૃદ્ધિ અને દોડધામ આશ્રય ચકિત થઈને તે જોઈ રહ્યો.
માહિતી ખાતામાં ખબર કરી તા જાણ્યુ કે પરિષદ ભરાવાને હજી ખે મહિનાની વાર છે. વિશેષ જાણ્યું કે પ્રતિનિધિઓનાં નામ નોંધવાના સમય વીતી ગયા છે, અને કાઈ સંસ્થા તરફથી મોકલાયેલ ન હોય તેવી કઈ વ્યક્તિ પ્રતિનિધિ થઈ શકે નહિ. પણ નિરાશ થાય એ વિવેકાનંદ નહિ. ભગવા ઝભ્ભા, ફેટા અને તેમાં તેમના ભવ્ય દેહ સૌનું ધ્યાન ખેંચતા. બૅસ્ટનમાં પ્રા. રાઈટ તેમને મળી ગયા. તેમણે વિશ્વધમ પરિષદમાં વિવેકાનંદની હાજરી